Thực hiện quyết định số 3914/QĐ-BCT ngày 29/9/2016 của Bộ Công Thương, về việc miễn trừ áp dụng biện pháp tự vệ đối với các công ty nhập khẩu thép dây có mã HS7227.90.00 để sản xuất vật liệu hàn, Công ty cổ phần que hàn điện Việt- Đức (Cty CPQHĐVĐ) là một trong 7 đơn vị được Bộ Công Thương phê duyệt danh sách các đơn vị được miễn trừ thuế áp dụng biện pháp tự vệ với thép dây HS7227.90.00, với số lượng đăng ký được phê duyệt là 6.900 tấn. Mặc dù đã thực hiện đầy đủ các thủ tục để được hoàn thuế, nhưng từ tháng 3/2016 đến nay, đã sang tháng 12/2016, với nhiều lý do từ các cơ quan chức năng, Cty CPQHĐVĐ vẫn chưa nhận được số tiền hoàn thuế mà Cty đã đóng. Hậu quả: hàng không bán được, thiếu vốn hoạt động, Cty sản xuất cầm chừng, người lao động phải nghỉ việc, trong khi cái Tết ngày càng cận kề,…
Doanh nghiệp loay hoay
Là Doanh nghiệp sản xuất vật liệu hàn điện đầu tiên của Việt Nam (VN), với quá trình gần 50 năm hoạt động, Cty CPQHĐVĐ đã góp phần, giữ vị trí quan trọng trong việc xây dựng, phát triển ngành sản xuất vật liệu hàn VN. Trong những năm gần đây, do đặc thù và quy mô sản xuất, Cty CPQHĐVĐ phải nhập dây và nguyên liệu sản xuất qua các cty thương mại có chức năng xuất nhập khẩu (XNK) trong nước. Các thủ tục về Hợp đồng mua bán, hạn ngạch, số lượng thép,…mà cty CPQHĐVĐ được phép nhập về đều tuân thủ, thực hiện theo quy định, thủ tục pháp lý nhập ủy thác đối với các đơn vị Thương mại XNK. Tại văn bản số 568/BCT-CNNg ngày 19/01/2015 và số 8288/BCT- CNNg ngày 10/8/2015 của Bộ Công Thương, Bộ đã xác nhận đăng ký năng lực, nhu cầu và mục tiêu sử dụng thép nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất năm 2015 của Cty CPQHĐVĐ đăng ký, cho phép cty nhập khẩu 10.013 tấn. Thực hiện Quyết định số 862/QĐ-BCT ngày 7/3/2016 v/v áp dụng biện pháp tự vệ tạm thời, Quyết định số 2968/QĐ-BCT ngày 18/2/2016 và thông báo của Bộ Công Thương về áp dụng biện pháp tự vệ chính thức đối với mặt hàng phôi thép và thép dài nhập khẩu vào VN, thì chủng loại thép có mã HS 7227.90.00 để sản xuất đều bị áp thuế nhập khẩu chống phá giá là 14,2%. Chấp hành quyết định trên, các Cty nhập ủy thác cho Cty CPQHĐVĐ đã thực hiện đầy đủ việc kê khai và nộp thuế thông qua các hợp đồng thương mại XNK mà QHĐVĐ ủy thác. Theo đó, khối lượng thép của cty nhập về từ ngày 22/03/2016 đều phải chịu 14,2%, đến nay tăng 15,4% thuế nhập khẩu, so với thời điểm trước kia là 0%.
Ngày 29/09/2016 Bộ Công Thương ra Quyết định số 3914/QĐ-BCT v/v miễn trừ áp dụng biện pháp tự vệ đối với các cty nhập khẩu thép dây có mã HS7227.90.00 để sản xuất vật liệu hàn, Cty CPQHĐVĐ là một trong 7 đơn vị được Bộ Công Thương phê duyệt danh sách các đơn vị được miễn trừ thuế áp dụng biện pháp tự vệ với thép dây HS7227.90.00, với số lượng đăng ký được phê duyệt là 6.900 tấn. Thực hiện việc hoàn thuế, các cty nhập ủy thác cho QHĐVĐ đã tiến hành các thủ tục theo điều khoản trong quyết định đã phê duyệt và thông báo phụ lục kèm theo. Đồng thời ngày 1/8/2016, Cty đã có văn bản số 358/KT-QHĐ gửi Cục Quản lý Cạnh tranh Bộ Công Thương v/v báo cáo và đề nghị Cục, Bộ, Ngành liên quan thược hiện chế độ miễn trừ biện pháp tự vệ thông qua 5 DN Thương mại XNK trong nước: Cty TNHH Vạn Đạt, CPTDM hàng hóa Quốc tế IPC, CP Tập đoàn Long Hải, CP Đầu tư và phát triển Minh Hưng và CP Thành An thực hiện nhập khẩu thép qua hợp đồng và giấy ủy quyền của Cty CPQHĐVĐ. Tuy nhiên mọi việc vẫn “dậm chân tại chỗ”. Và ngày 28/10/2016, Chi Cục Hải quan cửa khẩu cảng Hải Phòng KVI đã có công văn số 5222/HQC1-TTXNK cho cty CP Thành An v/v Cty Thành An không đủ điều kiện để thực hiện việc hoàn thuế cho Cty CPQHĐVĐ, nội dung trả lời cụ thể là: “Ngày 17/10/2016 DN có công văn đề nghị được giảm thuế tự vệ cho lô hàng với lý do lô hàng được nhập cho Cty CPQHĐVĐ theo hợp đồng số 08.07/HĐTA.VĐ ngày 18/7/2016, đồng thời xuất trình QĐ số 3914/QĐ-BCT ngày 29/9/2016 của Bộ CT quy định miễn trừ áp dụng biện pháp tự vệ đối với các cty nhập khẩu thép dây có mã HS7227.90.00, trong đó có Cty CPQHĐVĐ. Tuy nhiên trong QĐ3914/QĐ-BCT không liệt kê tên DNNK là Cty CP Thành An. Vì vậy, Chi cục không có cơ sở để xem xét việc hoàn thuế,…”
Ngay sau đó, ngày 08/11/2016, Cty CPQHĐVĐ đã có CVsố 442/CV-QHĐ gửi Bộ Công Thương, Bộ Tài Chính, Tổng Cục Hải quan đề nghị các cấp, đưa 5 đơn vị nhập khẩu (danh sách trên) cung ứng dây thép cho Cty CPQHĐVĐ năm 2016, trên cơ sở hạn ngạch đã được phê duyệt theo QĐ số 3914/QĐ-BCT ngày 29/9/2016 của Bộ Công Thương để các đơn vị đó được hoàn thuế các lô hàng đã nhập cho Cty CPQHĐVĐ. Nhưng cho đến thời điểm hiện tại, các DN trên và Cty CPQHĐVĐ vẫn chưa có hồi âm và vẫn loay hoay chưa tìm ra cách giải quyết!
Cơ chế và Hậu quả
Theo các nội dung đã nêu trên cho thấy, hoạt động nhập khẩu thép cho sản xuất vật liệu hàn của CtyCPQHĐVĐ, mọi việc trong những năm qua đều theo hạng, ngạch được phê duyệt vẫn diễn ra bình thường, Cty CPQHĐVĐ đã thực hiện nhập khẩu qua hợp đồng ủy thác với các DN thương mại, XNK trong nước. Tuy nhiên, việc hoàn thuế tự vệ mặc dù Bộ Công Thương đã có quyết định Cty CPQHĐVĐ được hưởng, những đơn vị có chức năng nhập khẩu theo hợp đồng ủy thác nhập khẩu của Cty CPQHĐVĐ chỉ nộp thuế thay thì được, còn việc nhận tiền hoàn thuế cho đơn vị được ủy thác thì lại “không phải chính chủ”, trong khi Cty CPQHĐVĐ lại không có chức năng nhập khẩu. Hậu quả vòng luẩn quẩn là “chính chủ- Cty CPQHĐVĐ” phải gánh chịu.
Mặt khác, việc tăng thuế suất trên đã tác động tiêu cực tới hoạt động kinh doanh sản xuất của các đơn vị. Theo ông Ngô Bá Việt Chủ tịch kiêm TGĐ cty CPQHĐVĐ, trong bối cảnh hội nhập hiện nay, vật liệu hàn, dây hàn thành phẩm của các nước trong khu vực khi nhập khẩu vào nước ta thuế suất bằng 0%, việc áp thuế tự vệ đối với lõi thép que hàn điện NK cộng với việc các Nước xuất khẩu tăng giá thép bán, điều đó đã đội giá thép nhập khẩu thêm 30% so với quý I/2016. Với lợi thế nguyên liệu chính quốc, chính sách bảo hộ của chính quyền các nước XK và thuế nhập khẩu vào VN 0%, sản phẩm que, dây hàn điện cùng loại của các nước XK khẩu vào chắc chắn sẽ đè bẹp ngành công nghiệp hàn điện Việt Nam. Lý giải về điều này ông Việt cho biết: Các sản phẩm vật liệu hàn điện Việt Đức và các đơn vị trong nước được sử dụng trong các công trình trọng điểm đều đạt chuẩn Quốc tế về chất lượng. Mặc dù chiếm vị trí quan trọng, nhưng tỷ trọng vật liệu hàn điện trong công nghiệp cơ khí không lớn, nhu cầu nhỏ, nên chỉ cần tăng nhẹ sản lượng là thị trường thừa ngay. Mặt khác, nguyên vật liệu chiếm tỷ lệ lớn trong giá thành sản phẩm vật liệu hàn điện, nên việc tăng giá sản phẩm, đồng nghĩa với việc hàng không cạnh tranh được về giá so với sản phẩm vật liệu hàn điện cùng loại các nước trong khu vực ngay trên sân nhà. Mà tổng lượng thép nhập khẩu dùng cho sản xuất vật liệu hàn điện rất nhỏ so với lượng thép cho các ngành khác, tiền thu về từ thuế chống phá giá mặt hàng này không đủ bù đắp những thiệt hại cho các doanh nghiệp sản xuất vật liệu hàn trong nước, nếu để kéo dài sẽ dẫn đến khai tử ngành vật liệu hàn điện VN. Vấn đề này đã được cử tri quan tâm và được các Đại biểu đưa ra tham luận tại các kỳ họp Quốc Hội vừa qua.
Ngay tại thời điểm bài viết, Cty CPQHĐVĐ đã và đang phải cho gần 20% cán bộ công nhân viên trong công ty nghỉ luân phiên vì thiếu vốn hoạt động, nhiều bộ phận sản xuất phải tạm thời đóng cửa xưởng, hàng tồn kho tăng gấp 4 lần so với cùng kỳ các năm trước,…Điều mà từ Lãnh đạo đến Nhân viên công ty mong đợi là: cần có sự vào cuộc và xử lý kịp thời của Bộ Công Thương, Tổng cục Hải quan, các cấp các ngành, để giúp DN giảm bớt khó khăn, ổn định sản xuất và mang lại cái tết an vui cho người lao động và Doanh nghiệp.
Quang Hùng
