Như thông tin của Tạp chí Ánh Sáng và Cuộc Sống, từ ngày 2 đến 14/8/2017, TAND thành phố Đà Nẵng xét xử sơ thẩm lần ba vụ án “buôn lậu” hơn 500 m3 trắc và tiếp tục trả hồ sơ để điều tra bổ sung. Tại phiên tòa lần này, Trưởng đoàn và Phó trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Trị đã trực tiếp theo dõi, giám sát. Mới đây, Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Trị có kiến nghị, xin giới thiệu nội dung chính.
Sớm giải quyết và làm rõ trách nhiệm
Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Trị qua xem xét, nghiên cứu diễn biến vụ việc, quá trình điều tra, truy tố, xét xử vụ án có thể thấy rằng, việc khởi tố, bắt tạm giam, truy tố đối với các bị cáo không có căn cứ pháp luật; là hình sự hóa các quan hệ kinh doanh thương mại, trái với đường lối và chủ trương của Chính phủ hiện nay là cải cách hành chính về thủ tục hải quan và thuế, tạo điều kiện cho doanh nghiệp hoạt động kinh doanh phù hợp với pháp luật
hiện hành.
Việc truy tố đối với ông Trương Huy Liệu, bà Trần Thị Dung về tội “buôn lậu”; truy tố ông Lê Xuân Thành, ông Đỗ Lý Nhi, cán bộ Hải quan Cảng Cửa Việt, tỉnh Quảng Trị và ông Đỗ Danh Thắng, Chi cục trưởng Hải quan Cảng Đà Nẵng về tội “thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” là không phù hợp với quy định của pháp luật, có dấu hiện oan, sai. Cơ quan Cảnh sát điều tra, Bộ Công an và Viện Kiểm sát nhân dân tối cao đã mắc nhiều sai phạm về thủ tục tố tụng trong quá trình giải quyết vụ án. Các cơ quan điều tra, truy tố có dấu hiệu cố tình làm sai lệch hồ sơ, làm trái quy định của pháp luật, thiếu minh bạch; có dấu hiệu trục lợi trong việc xử lý vật chứng vụ án.
Cái chết của anh Trần Đình Quang, một nhân chứng quan trọng nhất của vụ án còn là một dấu hỏi lớn chưa có câu trả lời xác đáng. Anh Trần Đình Quang tố cáo điều tra viên Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an trong quá trình lấy lời khai đã có hành vi dùng nhục hình, bức cung nên đã gửi đơn đến Ban Nội chính Trung ương, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao tố cáo hành vi này. Sau đó anh Trần Đình Quang đã viết di thư để lại và tự tử. Vụ việc này cho đến nay chưa được làm
sáng tỏ.
Do vậy, Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Trị đề nghị Ban chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, Ban Bí thư Trung ương Đảng, Ban Nội chính Trung ương đưa vụ án này vào danh mục những vụ án trọng điểm để điều tra, theo dõi và giám sát. Cần giải quyết dứt điểm đối với vụ án nhằm khôi phục quyền lợi hợp pháp cho công dân và pháp nhân thương mại theo quy định pháp luật, không để vụ án kéo dài. Đồng thời làm rõ trách nhiệm của các cơ quan, cá nhân liên quan trong vụ án.
Vi phạm nghiêm trọng về bán vật chứng
Kết quả điều tra, cáo trạng và kết luận của Viện kiểm sát tại tòa đều không chứng minh được hậu quả của vụ án. Bởi khi nhập lô gỗ này từ Lào về Việt Nam, Công ty Ngọc Hưng đã nộp thuế VAT, không gây thất thu thuế cho nhà nước. Cục Hải quan tỉnh Quảng Trị, Cục Hải quan Đà Nẵng tại tòa đều xác định 3 công chức hải quan đã làm tròn trách nhiệm, hoàn thành tốt nhiệm vụ, không thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng như cáo trạng của Viện Kiểm sát nhân dân tối cao đã nêu. Thế nhưng các cơ quan chức năng đã vội vàng bán
vật chứng.
Theo Điều 75 Bộ luật Tố tụng Hình sự, không có nội dung nào cho rằng gỗ trắc, gỗ giáng hương là hàng hóa, vật dụng mau hỏng khó bảo quản để phải bán gấp, đặc biệt là khi vật chứng vẫn đang trong quá trình điều tra, còn đang tranh chấp giữa doanh nghiệp Trung Quốc, Chính phủ Lào và Công ty Ngọc Hưng. Điều 76 Bộ luật Tố tụng Hình sự quy định: Việc xử lý vật chứng do cơ quan điều tra quyết định, nếu vụ án được đình chỉ ở giai đoạn điều tra; do Viện kiểm sát quyết định, nếu vụ án được đình chỉ ở giai đoạn truy tố; do Tòa án hoặc Hội đồng xét xử quyết định ở giai đoạn xét xử.
Do vậy, khi lô hàng vẫn đang còn trong quá trình điều tra thì Cơ quan cảnh sát điều tra, Viện Kiểm sát nhân dân không có thẩm quyền bán vật chứng mà phải chờ bản án có hiệu lực pháp lý của Tòa án. Trong lúc vụ án chưa kết thúc điều tra, chưa được đưa ra xét xử mà Cơ quan điều tra đã bán lô hàng là vật chứng là vi phạm nghiêm trọng Điều 75, Điều 76 Bộ luật Tố tụng Hình sự. Hơn nữa, trước đó (ngày 24/9/2013), kết luận của cuộc họp lãnh đạo liên ngành Tư pháp Trung ương là: Chuyển lô gỗ vật chứng theo hồ sơ vụ án để các cơ quan tố tụng tiếp theo xử lý theo thẩm quyền.
Bộ trưởng Bộ Công an có ý kiến chỉ đạo tại Công văn số 900/C41-C44 ngày 27/12/2013 về việc xử lý vật chứng của vụ án là: Đồng ý xử lý theo pháp luật và kết luận của cuộc họp liên ngành. Đồng thời, quá trình xét hỏi tại phiên tòa cho thấy, việc cán bộ của Cục Điều tra chống buôn lậu, Tổng cục Hải quan yêu cầu sửa lại biên bản khám xét toàn bộ lô hàng được lập biên bản vào ngày 14/3/2012; việc thu giữ lô hàng không lập biên bản thu giữ, không giao biên bản vi phạm cho Công ty Ngọc Hưng; việc bán đấu giá lô hàng gỗ cũng không thông báo cho Công ty Ngọc Hưng và một số vấn đề khác cũng chưa rõ ràng.
Do đó, căn cứ Điều 179, 199, Bộ luật Tố tụng Hình sự, Hội đồng xét xử quyết định trả hồ sơ yêu cầu điều tra bổ sung. Như vậy, trong vụ án này có dấu hiệu cố tình làm sai lệch hồ sơ, làm trái quy định của pháp luật, có nhiều sai phạm về thủ tục tố tụng trong quá trình giải quyết vụ án.
SÁU NGHỆ
