Giữa tháng 11, Sở TN&MT tỉnh Sóc Trăng tạm ngừng hoạt động lò nhỏ nhất trong 3 lò đốt rác thông thường phun ra chất độc gây ung thư dioxin/furan cao gấp nhiều lần cho phép, do sở đầu tư. Bên cạnh, một doanh nghiệp đang gửi đơn kêu cứu đến nhiều cơ quan từ tỉnh đến Trung ương vì Sở TN&MT không cho đầu tư sản xuất.
Chậm xử lý mối nguy hiểm
Chiều tối 13/11, lò đốt rác ở xã Tân Thạnh (Long Phú, Sóc Trăng) chính thức ngừng hoạt động. Lúc này, cái ống khói cao chỉ 8 m (quy định phải cao ít nhất 20 m) đã gãy gục. Lò có công suất thiết kế đốt rác 6-8 tấn /ngày, vận hành tháng 10/2014 và kiểm nghiệm phát hiện khói chứa chất độc dioxin/furan cao gấp 10,57 lần quy chuẩn cho phép vào năm 2015. Trong lúc, theo quy định, khi phát hiện lò phun ra chất độc là phải ngừng ngay. Hơn thế, từ tháng 9, UBND tỉnh Sóc Trăng đã chỉ đạo phải khẩn trương xử lý.
Cụ thể, ngày 20/9/2017, UBND tỉnh Sóc Trăng có công văn chỉ đạo Sở TN&MT khẩn trương chủ trì phối hợp các ban ngành liên quan kiểm tra lò đốt rác, đề xuất xử lý. Sở TN&MT lập Tổ kiểm tra và ngày 2/10/2017, báo cáo trình UBND tỉnh. Ngày 20/10, UBND tỉnh Sóc Trăng ra công văn yêu cầu khắc phục hạn chế của 3 lò đốt rác, trong đó “tạm ngừng hoạt động của lò đốt rác xã Tân Thạnh”. Gần tháng sau, khi ống khói đã gãy gục, lò đốt rác ở xã Tân Thạnh mới được ngừng.
Còn 2 lò đốt rác lớn hơn vẫn hoạt động, một ở xã Thuận Hòa (Châu Thành); một ở xã Tân Long (thị xã Ngã Năm), mỗi lò có công suất đốt rác 10 tấn/ngày. Lò ở xã Thuận Hòa cũng được kiểm nghiệm phát hiện phun ra chất độc gây ung thư dioxin/furan cao gấp 16,41 lần quy chuẩn cho phép nhưng vẫn hoạt động từ tháng 10/2014 đến nay, báo cáo của Sở TN&MT ngày 25/10/2016.
Trong 3 lò đốt rác được Sở TN&MT đầu tư, lò ở xã Tân Thạnh và Thuận Hòa được xây dựng trong năm 2014. Còn lò ở xã Tân Long (thị xã Ngã Năm) xây dựng năm 2015, theo Sở TN&MT là “theo mô hình lò đốt rác sinh hoạt tại Châu Thành (xã Thuận Hòa-PV)”. Khi phát hiện 2 lò xây trước phun ra chất độc quá cao, việc kiểm nghiệm dừng lại, không được Sở TN&MT tiến hành với lò ở xã Tân Long.
Do đó, ngày 11/9/2017, UBND thị xã Ngã Năm có công văn gửi Sở TN&MT đề nghị kiểm tra, đánh giá các chỉ tiêu khí thải của lò ở xã Tân Long. Công văn viết: “Để ổn định lòng dân, UBND thị xã Ngã Năm kiến nghị Sở TN&MT tỉnh Sóc Trăng xem xét cử bộ phận chuyên môn kiểm tra thực tế và có báo cáo cụ thể đánh giá khoa học về các tiêu chí khí thải sinh ra tại lò đốt rác xã Tân Long để làm cơ sở cho việc có tiếp tục vận hành hay không vận hành lò đốt rác hoạt động trong thời gian tới”. Đề nghị chưa được đáp ứng và lò vẫn hoạt động.
Nếu căn cứ Nghị định 155 của Chính phủ, ngày 18/11/2016 “về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường” thì với tình trạng 3 lò đốt rác, Sở TN&MT bị xử phạt. Theo quy định, phải thực hiện đúng các nội dung báo cáo đánh giá tác động môi trường và thường xuyên giám sát, nếu không sẽ bị phạt; đang vận hành phát hiện gây ô nhiễm phải dừng ngay, nếu không sẽ bị phạt; kéo dài vi phạm càng phạt nặng. Tổng cộng, phạt hàng trăm triệu đồng với một lò.
Doanh nghiệp kêu cứu
Ngày 27/10/2017, GĐ Cty CP Đầu tư và Xây dựng Hòa Tiến Bình (Cty Hòa Tiến Bình) gửi “Đơn kêu cứu” tới nhiều cơ quan từ tỉnh đến Trung ương về việc “Sở TN&MT tỉnh Sóc Trăng đã gây khó khăn cho Công ty trong việc triển khai, thực hiện dự án”.
Nguyên do, Cty Hòa Tiến Bình được UBND tỉnh Sóc Trăng cho thuê 45.225 m2 ở khu công nghiệp An Nghiệp để thực hiện dự án đầu tư Nhà máy sản xuất các loại bê tông và đã đi vào hoạt động từ năm 2013. Cuối năm 2016, Công ty đầu tư thêm Trạm trộn bê tông nhựa nóng và lò nhiệt phân cao su phế thải (thu dầu FO-R làm nhiên liệu đốt cho trạm trộn bê tông nhựa nóng) nhưng chưa đánh giá tác động môi trường. Đầu năm 2017, Ban Quản lý các khu công nghiệp yêu cầu tạm dừng hai hạng mục này, tổ chức đoàn đi tham quan công nghệ lò phân nhiệt cao su phế thải ở Bình Phước.
Ban Quan lý các khu công nghiệp cho biết, đoàn công tác có đại diện Sở TN&MT, Công Thương, KH&CN, Cảnh sát Phòng chống tội phạm về Môi trường và UBND huyện Châu Thành. Qua tham quan thực tế, thống nhất cho Công ty được đầu tư lò nhiệt phân cao su phế thải nhưng phải đánh giá tác động môi trường và làm các thủ tục đầu tư. Ngày 29/5/2017, Ban Quản lý các khu công nghiệp có văn bản do Trưởng ban Lâm Hùng Kiện ký, đề nghị UBND tỉnh cho phép Cty Hòa Tiến Bình đầu tư, mở rộng sản xuất.
Thế nhưng, “chẳng những Sở TN&MT không hướng dẫn, không đồng hành cùng Công ty để giải quyết mà còn không cho (cấm) Công ty thực hiện trạm trộn bê tông nhựa nóng”, đơn của Cty Hòa Tiến Bình viết. Về phía Sở TN&MT, công văn ngày 17/10/2017 cho rằng, trước đây, Cty Hòa Tiến Bình chỉ được UBND tỉnh cho phép thực hiện dự án Nhà máy sản xuất các loại bê tông, “do đó, Sở TN&MT không thống nhất việc đầu tư Dự án Trạm trộn bê tông nhựa nóng”.
Ông Lâm Hùng Kiện nói, Sở TN&MT giải quyết như thế là hạn chế doanh nghiệp phát triển. Ông Kiện giải thích, vấn đề của Trạm trộn bê tông nhựa nóng là lò nhiệt phân cao su phế thải để thu dầu FO-R làm nhiên liệu đốt cho trạm. Mà công nghệ nhiệt phân cao su phế thải thành dầu FO-R là công nghệ khép kín, thay thế dầu FO thông thường sẽ góp phần giảm ô nhiễm không khí và góp phần xử lý cao su phế thải để bảo vệ môi trường. Công nghệ này không thuộc danh mục cấm chuyển giao hoặc hạn chế chuyển giao, là giải pháp đã được thực hiện ở nhiều địa phương.
Đến nay, không được Sở TN&MT ủng hộ, Cty Hòa Tiến Bình đang phải dừng cả dự án 45 tỷ đồng. Đơn của Cty Hòa Tiến Bình khẩn thiết, Sở TN&MT tỉnh Sóc Trăng gây khó có thể đưa Công ty đến phá sản nên “bằng văn bản này, Công ty khẩn thiết kêu cứu đến quý cấp trên can thiệp”.
Thanh Thúy
