Chiều muộn ngày 4/7, Tòa án nhân dân TP. Cần Thơ tuyên án vụ “lừa đảo chiếm đoạt tài sản” trong nuôi cá tra, phạt bị cáo duy nhất Nguyễn Thị Quỳnh Giao 15 năm tù và bắt giam tại tòa. Đây là vụ án hình sự có nhiều kỷ lục ở Cần Thơ: 09 bản kết luận điều tra, 3 cáo trạng, hoãn xử 4 lần và sau tuyên án để lại những câu hỏi.
Bản án chấp nhận cáo buộc của cáo trạng do Viện kiểm sát nhân dân TP. Cần Thơ ban hành ngày 25/12/2017, dù qua 3 ngày xét xử có nhiều nội dung của cáo trạng vẫn chưa sáng tỏ. Về tố tụng, luật sư của bà Giao nêu lên 8 vấn đề, trong đó vấn đề hàng đầu là vụ án đang tồn tại 3 cáo trạng. Bản cáo trạng đầu tiên vào giữa năm 2014, truy tố bà Giao lừa đảo 3 người hơn 4 tỷ đồng, cáo trạng ngày 10/3/2017 truy tố bà Giao lừa đảo 7 người hơn 12 tỷ đồng và cáo trạng ngày 25/12/2017 truy tố bà Giao lừa đảo 8 người gần 12,6 tỷ đồng. Theo các luật sư, nội dung các cáo trạng thay đổi rất nhiều nhưng cáo trạng sau không hề có dòng nào ghi là thay thế cáo trạng trước, như thế là sai luật. Trong phần tranh luận, đại diện Viện kiểm sát hỏi luật sư là điều luật nào quy định cáo trạng sau phải ghi là thay thế cáo trạng trước? Luật sư trả lời: “Điều 246, Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015, về giải quyết yêu cầu điều tra bổ sung của Tòa án: Trường hợp kết quả điều tra bổ sung làm thay đổi cơ bản nội dung bản cáo trạng trước đó thì Viện kiểm sát phải ra bản cáo trạng mới thay thế”. Bản án khi tuyên có nhắc đến ý kiến của luật sư nhưng chưa làm rõ thắc mắc.
Bản án thừa nhận là cáo trạng cáo buộc bà Giao lừa đảo số tiền chưa chính xác, nhưng đã sáng tỏ qua thẩm vấn tại tòa. Chẳng hạn, cáo buộc bà Giao lừa đảo bà Võ Thị Ngọc Điệp 841.100.000 đồng nhưng tại tòa, bà Điệp xác định bà Giao chỉ còn nợ 185.120.000 đồng và bản án đã chấp nhận con số này để buộc bà Giao phải trả cho bà Điệp. Các luật sư nêu câu hỏi: có 2 người được cáo trạng xác định là bị bà Giao lừa đảo gần 3 tỷ đồng (chiếm 25% số bị hại lẫn số tiền lừa đảo) không có mặt tại tòa thì chính xác đến đâu, trong khi bà Giao luôn khẳng định đã trả hết nợ? Câu hỏi vẫn bỏ ngỏ.
Trong 8 bị hại của cáo trạng, tại tòa, bà Giao chỉ thừa nhận còn nợ tiền của bà Thái Nhị Phúc, do mua 577 tấn thức ăn cho cá với hơn 4,9 tỷ đồng nhưng sau đó, cá chết nên mới trả được một ít, còn nợ gần 4,5 tỷ đồng. Việc mua thức ăn cho cá ở đây bị cáo trạng và bản án đánh giá là “trong chuỗi hành vi lừa đảo” của bà Giao: mua giá 8.500 đồng/kg nhưng không nuôi cá mà bán lại giá 6.000 đồng/kg để chiếm đoạt tiền. Tuy nhiên, tại tòa, chỉ làm rõ được là bà Giao có bán lại 10 tấn cho người khác. Câu hỏi của các luật sư chưa được trả lời: chỉ chia lại 1,7% số lượng thì có thể khẳng định nhằm mua đi bán lại cả lô hàng hay không?
Thương vụ mua thức ăn cho cá có hợp đồng và có tài sản thế chấp, bà Giao xin phát mại tài sản để ưu tiên trả nợ cho bà Phúc. Bản án không chấp nhận đề nghị của bà Phúc, mà phán quyết việc phát mại tài sản phải thi hành cho cả bản án. Quan điểm giải quyết toàn diện vụ án là đúng đắn lại làm nổi bật câu hỏi các luật sư nêu lên ở phần tranh luận: tại sao cáo buộc nợ chỉ căn cứ lời khai của các bị hại mà không xem xét chứng cứ trả nợ của bà Giao?
Giống như cáo trạng, bản án phán quyết bà Giao từ năm 2008 nuôi cá đã lỗ nhưng sang năm 2009 thành lập doanh nghiệp để mua bán, vay mượn tiền là có ý đồ lừa đảo từ đầu. Cho nên, chỉ một năm sau đó bà Giao thực hiện nhiều hành vi “lừa đảo chiếm đoạt tài sản” dẫn đến vụ án này, bị khởi tố ngày 21/01/2013. Ở đây, lại câu hỏi của các luật sư chưa được giải đáp: nợ giữa bà Giao với bà Phúc ban đầu Công an tỉnh Hậu Giang xác định không có dấu hiệu hình sự, chuyển về Tòa án nhân dân quận Thốt Nốt (Cần Thơ) giải quyết vụ án kinh doanh thương mại nhưng phải dừng lại vì điều tra vào cuộc và kéo dài đến nay gây ra nhiều thiệt hại.
Hội đồng xét xử tuyên phạt bà Giao 15 năm tù và có quyết định bắt giam ngay tại tòa. Trước khi tuyên án, bà Giao khẳng định, nếu bị tuyên án lừa đảo bà sẽ kháng án lên phúc thẩm. Sau phiên xét xử, phóng viên hỏi: “Ngành cá tra giai đoạn 2008-2011 khủng hoảng trầm trọng, nhiều doanh nghiệp nợ hàng trăm tỷ đồng nhưng chưa trường hợp nào bị bắt tại tòa. Tại sao với một phụ nữ, vợ của thầy giáo, nợ chục tỷ đồng còn tranh cãi và có tài sản đảm bảo lại phải bắt tại tòa?”. Một vị trong hội đồng xét xử trả lời: “Bắt để đảm bảo thi hành án” ?
SÁU NGHỆ
