Sau hơn 4 năm thực hiện Chương trình Mục tiêu Quốc gia (MTQG) xây dựng nông thôn mới (NTM), diện mạo nông thôn Nghệ An (NA) đã có nhiều đổi thay, hạ tầng cơ sở được đầu tư đồng bộ, đường làng, ngõ xóm nâng cấp mở rộng, được chiếu sáng ban đêm, giúp người dân đi lại, sinh hoạt dễ dàng, mở rộng sản xuất, an ninh trật tự đảm bảo. Mô hình kinh tế, hộ sản xuất giỏi nhờ áp dụng công nghệ chiếu sáng mới vào sản xuất nông nghiệp xuất hiện ngày càng nhiều, giúp đời sống vật chất, tinh thần bà con được nâng cao. Đánh giá về kết quả, hướng phát triển trên, ông Vi Lưu Bình, Phó Ban Chỉ đạo Xây dựng Nông thôn mới tỉnh Nghệ An đã có cuộc trao đổi với Ánh sáng và Cuộc sống về vai trò của chiếu sáng trong tiến trình xây dựng NTM trên địa bàn tỉnh.
Phóng viên (P.V): Thưa ông! thực hiện xây dựng nông thôn mới, Nghệ An là một trong những địa phương có phong trào xây dựng cơ sở hạ tầng kinh tế xã hội: đường, điện, trường, trạm, thủy lợi, chiếu sáng đường làng, ngõ xóm nông thôn và ứng dụng công nghệ cao chiếu sáng vào quá trình chuyển đổi sản xuất, vật nuôi, cây trồng, đánh bắt thủy hải sản trong nông nghiệp. Ông đánh giá thế nào về vai trò của chiếu sáng trong chủ trương Xây dựng Nông thôn mới của tỉnh?
Ông Vi Lưu Bình: Có thể nói phong trào xây dựng NTM ở Nghệ An đã trở thành phong trào sâu rộng từ tỉnh đến xã, thôn với cả hệ thống chính trị và nhân dân vào cuộc.
Sau hơn 4 năm, thực hiện xây dựng NTM, tỉnh NA đã huy động được 16.028,5 tỷ đồng. Trong đó ngân sách tỉnh gần 700 tỷ, người dân đóng góp hiến đất, ngày công và đồng tiền được 4.513.3 tỷ đồng chiếm 28% thì đây là một điều rất đáng quý. Năm 2010 trung bình tỉnh Nghệ An mới đạt 3,64 tiêu chí / xã, thì trong 6 tháng đầu năm 2015 này, NA đã đạt được mức trung bình 11,5 tiêu chí /xã, tăng trung bình là 8 tiêu chí /xã. Hiện Nghệ An đã về đích được 53 xã, phấn đấu cuối năm 2015 đưa 58 xã về đích, đạt chuẩn NTM. Trong 19 tiêu chí NTM, Tiêu chí điện mới chỉ đề cập là tỷ lệ hộ dùng điện, đảm bảo an toàn ở nông thôn chứ chưa đề cập đến đèn chiếu sáng ở đường, ở những sân thể thao, sân nhà văn hóa, công sở, trường học, trạm xá…
Nếu chúng ta quan tâm đến hệ thống chiếu sáng ở đường giao thông nông thôn thì vấn đề an toàn giao thông đi lại trong ban đêm, an ninh trật tự, hạn chế tệ nạn xã hội và đời sống tinh thần, văn hóa của người dân sẽ được nâng cao hơn. Hay như quan tâm chiếu sáng sân thể thao của các thôn, xã. Đặc thù chơi thể thao ở nông thôn, ban ngày người ta bận đi làm, nhưng ban đêm người ta mới có cái thời gian, như buổi tối 6- 7 giờ tối vẫn đánh cầu lông, vẫn đánh bóng chuyền và các hoạt động đi bộ nâng cao sức khỏe, thì việc chiếu sáng đó, tôi cho là rất cần thiết.
Riêng trong lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao, Nghệ An đã có quyết định 23 ngày 25/3/2015 của UBND tỉnh về ban hành những qui định chính sách ưu đãi hỗ trợ đầu tư, tiêu chí thủ tục công nhận dự án công nghệ cao nhằm khuyến khích phát triển các dự án công nghệ cao trên địa bàn tỉnh.
Trong lĩnh vực nông nghiệp, tỉnh đã xác định rõ từng loại cây, con mũi nhọn từng địa bàn huyện, xã trên cơ sở qui hoạch phát triển nông thôn mới và tái cấu trúc của ngành nông nghiệp dựa trên thế mạnh của từng địa phương từ đó khuyến khích đưa ứng dụng khoa học công nghệ cho phù hợp. Nhiều lĩnh vực có thể ứng dụng giải pháp chiếu sáng nông nghiệp công nghệ cao như trong đánh bắt thủy sản, nuôi cấy mô, nhất là trong các lĩnh vực chiếu sáng điều khiển ra hoa, sản xuất nhanh hơn hay điều khiển ra hoa ra quả trái mùa để được giá cả hơn, phục vụ thị trường quanh năm. Đây là vấn đề mà Nghệ an quan tâm rất nhiều. Nghệ an cũng là tỉnh có bờ biển dài với hàng nghìn tàu thuyền đánh bắt xa bờ đang sử dụng nguồn sáng lớn tiêu tốn điện năng. Hiện nay vẫn chưa có nghiên cứu nào hay hướng dẫn để bà con chiếu sáng đánh bắt một cách khoa học.
Vấn đề đưa chiếu sáng nông nghiệp công nghệ cao vào tỉnh NA, nhằm tăng năng suất, sản lượng vật nuôi, cây trồng, đồng thời vừa tiết kiệm điện năng, thời gian chiếu sáng kéo dài hơn, chiếu sáng đạt chuẩn hơn, phù hợp với sức khỏe, an toàn bảo vệ môi trường, đó là chuyện rất có ý nghĩa. Đặc biệt trong thời hội nhập, việc xây dựng các tiêu chuẩn phù hợp, đạt được cái tiêu chuẩn của khu vực thì tôi cho rằng điều đó là xu thế tất yếu, rất tốt. Tới đây là chúng ta cần phải quan tâm tới vấn đề này hơn nữa. Còn nếu để lại như hiện nay, thì đây đang là vấn đề bất cập.
P.V: Vâng, như thế cũng có nghĩa là nếu đưa vấn đề chiếu sáng ra là một tiêu chí để xét trong nông thôn mớ* thì ông sẽ ủng hộ chứ?
Ông Vi Lưu Bình: Tôi ủng hộ điều này, tuy nhiên cần phải tính đến và có giải pháp tháo gỡ ở những vùng sâu vùng xa, vùng cao, điều kiện còn khó khăn là những nơi khó để người ta phấn đấu, nhưng giả sử vùng có điều kiện thì đây là điều hoàn toàn phù hợp.
PV: Được biết, ngành nông nghiệp, các đơn vị của tỉnh cùng với Cty CP Bóng đèn Phích nước Rạng Đông nghiên cứu đưa công nghệ cao vào chiếu sáng cho cây hoa cúc, chiếu sáng trong chăn nuôi, đánh bắt thủy, hải sản, nhằm đột phá trong chuyển đổi cơ cấu vật nuôi cây trồng, tạo nên những sản phẩm mớ*, giá trị cao cho bà con nông dân, đáp ứng nhu cầu của thị trường. Ông đánh giá gì về kết quả trên, về vai trò của doanh nghiệp?
Ông Vi Lưu Bình:Tôi nhận thấy mô hình mà Rạng Đông đưa vào Nghệ An là một mô hình rất thiết thực và hiệu quả. Như tôi nói ý nghĩa chiếu sáng đường điện hay chiếu sáng nhà văn hóa hay mô hình chiếu sáng hoa cúc để có hiệu suất nở hợp lí. Việc tiếp nữa, Rạng Đông đưa chiếu sáng cho những tàu thuyền đánh bắt thủy sản, hay Rạng Đông lắp đặt chiếu sáng cho gia đình nghèo ở nông thôn, hay Rạng Đông đưa chiếu sáng vào phòng cấp cứu của trạm xá, vào trường học, vào văn phòng tạo cảm hứng trong công việc cho thấy nghĩa cử đẹp của Rạng Đông đồng hành cùng với bà con đem lại lợi ích trong sản xuất, văn hóa và cho sức khỏe cộng đồng.
Việc làm trên của Rạng Đông, tôi cho là rất phù hợp với chủ trương của Đảng và Nhà nước ta, đó là liên kết giữa doanh nghiệp với người nông dân địa phương và hành động cụ thể giúp nông dân địa phương để xây dựng nông thôn mới. Nếu như doanh nghiệp nào cũng làm được một việc liên kết với địa phương trong sản xuất, trong đào tạo đội ngũ cán bộ trong phục vụ sức khỏe, phục vụ vui chơi, xây dựng thiết thực như Rạng Đông thì việc về đích NTM và giúp nâng cao đời sống của nhân dân ở các xã sẽ được nhanh hơn và tốt đẹp hơn.
Ông Vi Lưu Bình: Tỉnh Nghệ An có chính sách riêng cho triển khai công nghệ cao ở ba cấp độ, cấp độ 1 là nếu dự án được Chính phủ và Bộ nông nghiệp phê duyệt thì tỉnh có một chính sách cụ thể hơn, như là:san lấp mặt bằng hay là chính sách đưa điện, nước đến tận chân công trình, chính sách đào tạo đội ngũ cán bộ, hay là chính sách về chiếu sáng, hạ tầng. Chính sách xây dựng khu công nghiệp cao và khu nông nghiệp công nghệ cao thì tỉnh cũng sẽ hỗ trợ về mặt giải phóng mặt bằng 50% chi phí về giải phóng mặt bằng….
Về công tác truyền thông, cần tuyên truyền mô hình đã làm được rồi nhưng không nên chỉ dừng lại ở mô hình mà cần phải nhân rộng mô hình ngày càng nhanh, càng tốt. Ví như mô hình chiếu sáng đường liên thôn, ngõ xóm; mô hình chiếu sáng ngư nghiệp đánh bắt dụ cá của Rạng Đông đang triển khai thử nghiệm tại tỉnh Nghệ An mà có thể tiết kiệm tới 30 – 40% tiền dầu đem lại lợi ích thiết thực cho ngư dân thì rất cần tuyên truyền nhân rộng. Ngoài việc tuyên truyền của các cấp thông tin đại chúng, thì dứt khoát là các nhà quản lý hay là các lãnh đạo các huyện cùng các tổ chức xã hội, nghề nghiệp đều phải vào cuộc. Tôi nghĩ là nên mời giảng viên, doanh nghiệp làm ở mỗi huyện mô hình như thế này rồi từ cơ sở ở mô hình này, chúng ta tổ chức hội thảo để các huyện và các doanh nghiệp đến học tập, chúng ta nên nhân rộng ra, các xã các huyện nên bỏ ra những kinh phí cho học tập, hội thảo… .
P.V: Xin cám ơn ông!
