Du lịch xanh là xu thế toàn cầu nhằm bảo vệ môi trường và phát huy các giá trị văn hóa bản địa, hướng tới phát triển bền vững. Ở nước ta, du lịch xanh đang được cả xã hội quan tâm. Từ đó, Hiệp hội Du lịch Việt Nam (VITA) đã nghiên cứu đưa ra Bộ tiêu chí Du lịch xanh VITA và hướng dẫn áp dụng, góp phần tích cực thực hiện các tiêu chí phát triển của Tổ chức Du lịch thế giới thuộc Liên Hợp quốc (UN Tourism), mở rộng khả năng tiếp cận các tổ chức quốc tế có uy tín, định vị thương hiệu toàn cầu.
MỤC TIÊU VÀ PHẠM VI ÁP DỤNG
Bộ tiêu chí Du lịch xanh VITA có mục tiêu chung là thúc đẩy phát triển du lịch bền vững, bảo vệ môi trường, bảo tồn văn hóa và nâng cao chất lượng dịch vụ du lịch. Mục tiêu cụ thể là hướng dẫn các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ du lịch, điểm đến du lịch quản lý, thực hành phát triển du lịch xanh. Từ đó, nâng cao chất lượng sản phẩm, dịch vụ du lịch, tăng cường năng lực cạnh tranh, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững.
Đây còn là bộ công cụ giúp Hiệp hội Du lịch Việt Nam theo dõi, đánh giá và công nhận doanh nghiệp Du lịch xanh. Bộ tiêu chí Du lịch xanh VITA được xây dựng theo hai giai đoạn. Giai đoạn đầu tập trung vào mức độ cơ bản của các tiêu chí và thực hiện đánh giá về việc áp dụng các thực hành phát triển du lịch xanh. Giai đoạn tiếp theo sẽ bổ sung, điều chỉnh một số tiêu chí và mở rộng mức độ đánh giá nhằm nâng cao hơn nữa hiệu quả thực hành Du lịch xanh.
Trong giai đoạn 1 (giai đoạn thí điểm) phương pháp tính điểm, đánh giá và xếp hạng dựa trên việc kiểm tra, đánh giá mức độ hoạt động của doanh nghiệp đã đăng ký thực hiện theo các tiêu chí cơ bản ban hành trong Qui chế. Kết thúc giai đoạn 1, dựa trên kết quả thí điểm, rút kinh nghiệm từ thực tế Hiệp hội Du lịch Việt Nam sẽ điều chỉnh các tiêu chí đánh giá về Du lịch xanh theo hướng chi tiết hơn, sâu hơn, xếp hạng chính xác hơn nữa và phù hợp với sự thay đổi cả về nhận thức và nội dung của ngành và của xã hội về du lịch.
Bộ tiêu chí Du lịch xanh VITA được áp dụng cho các hội viên của Hiệp hội Du lịch Việt Nam. Giai đoạn 1 áp dụng cho 4 loại hình Điểm đến du lịch, Cơ sở lưu trú du lịch, Doanh nghiệp lữ hành và Cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống phục vụ khách du lịch.
Bộ tiêu chí Du lịch xanh VITA gồm 2 phần. Phần I là các tiêu chí chung; Phần II là các tiêu chí riêng áp dụng cho 4 loại hình du lịch. Tổng cộng có 315 tiêu chí, trong đó, 193 tiêu chí bắt buộc.
CÓ 56 TIÊU CHÍ CHUNG
Trong đó có 36 tiêu chí bắt buộc (64%). Bộ tiêu chí đặt mục tiêu bảo vệ môi trường và phát huy các giá trị văn hóa bản địa, nên một số tiêu chí đáng chú ý như sau.
Về chính sách xanh: Có chiến lược (kế hoạch, chương trình) phát triển doanh nghiệp theo hướng Du lịch xanh. Triển khai chính sách: Đơn vị có một tổ chức/cá nhân chịu trách nhiệm theo dõi thực hiện chính sách Du lịch xanh; Có nguồn kinh phí và dự toán chi phí đối với việc thực hiện kế hoạch phát triển Du lịch xanh
Bảo vệ tài nguyên môi trường: Có qui định về quản lý và kiểm soát phát thải khí nhà kính; Có qui định về bảo vệ động vật hoang dã và đa dạng sinh học. Văn phòng: Có qui định về tiết kiệm điện, tận dụng ánh sáng tự nhiên, sử dụng năng lượng sạch; Hạn chế sử dụng sản phẩm nhựa; Ưu tiên sử dụng văn phòng phẩm, trang thiết bị văn phòng… được làm từ chất liệu thân thiện với môi trường. Nhân lực xanh: Sử dụng người lao động có kiến thức, hiểu biết về hoạt động du lịch xanh, có trách nhiệm với môi trường và xã hội; Ưu tiên sử dụng người lao động có chứng chỉ/chứng nhận Du lịch xanh.
Đóng góp KTXH địa phương: Sử dụng nguồn nhân lực địa phương. Cộng đồng: Ưu tiên sử dụng sản phẩm và dịch vụ do cộng đồng địa phương cung cấp.
Khách du lịch: Có hoạt động tuyên truyền nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi của khách về bảo vệ môi trường và thực hành Du lịch xanh. Nhà cung cấp: Có qui định về lựa chọn đơn vị cung cấp dịch vụ và hàng hóa theo tiêu chuẩn bảo vệ môi trường và Du lịch xanh. Thông tin về y tế: Có các hướng dẫn cơ bản về các vấn đề y tế thường gặp trong phạm vi điểm đến/cơ sở.
CÓ 259 TIÊU CHÍ RIÊNG CHO 4 LOẠI HÌNH DU LỊCH
1/Điểm đến du lịch có 81 tiêu chí, trong đó 50 tiêu chí bắt buộc (62%) và một số tiêu chí đáng chú ý như sau. Nhóm các công trình xây dựng ngoài trời: Biểu tượng, mô hình, tượng đài…phải đảm bảo chất lượng công trình và phù hợp với văn hóa, lịch sử và môi trường tự nhiên của điểm đến. Nhóm cảnh quan tự nhiên: Hệ thống cây xanh, cây cảnh bố trí phù hợp, hài hòa với các công trình trong khu vực; Ưu tiên sinh vật, thực vật bản địa; Với những loại cây ngoại lai, cần được cấp phép theo quy định, không gây hại đến môi trường và hệ sinh thái địa phương
2/Cơ sở lưu trú du lịch có 78 tiêu chí, trong đó 47 tiêu chí bắt buộc (60%) và một số tiêu chí đáng chú ý như sau. Buồng: Có giải pháp tiết kiệm năng lượng trong phòng, đảm bảo qui định về bảo vệ môi trường. Nhà hàng: Thực đơn có món ăn đặc trưng của địa phương hoặc ưu tiên sử dụng nguyên liệu từ địa phương; Thực hành việc hạn chế và quản lý thức ăn thừa trong các bữa ăn. Bếp: Ưu tiên sử dụng thiết bị điện dùng năng lượng tái tạo. Quản lý rác thải: Có hệ thống phân loại rác tại nguồn: đặt thùng rác phân loại, cung cấp túi rác phân loại cho từng loại. Khu vực hút thuốc: Có qui định không hút thuốc trong nhà hàng; Bố trí khu vực giành riêng cho người hút thuốc.
3/Doanh nghiệp lữ hành có 44 tiêu chí, trong đó 27 tiêu chí bắt buộc (61%) và một số tiêu chí đáng chú ý như sau. Quản lý xanh: Phát triển sản phẩm và dịch vụ du lịch xanh; Xây dựng các tour du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng; Hỗ trợ các nhà cung cấp địa phương nhằm thúc đẩy du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng. Điều hành xanh: Ưu tiên sử dụng các phương tiện vận chuyển xanh, sử dụng năng lượng sạch, giảm khí thải; Tổ chức thực hiện các tour du lịch sinh thái gắn liền với bảo vệ thiên nhiên và văn hóa bản địa; Cung cấp thông tin đầy đủ về phong tục, tập quán, những vấn đề kiêng kỵ đối với các điểm đến du lịch. Marketing & truyền thông xanh: Sử dụng các phương thức truyền thông ứng dụng công nghệ mới tránh gây lãng phí tài nguyên (giấy, bìa in…). Hướng dẫn viên du lịch xanh: Khuyến khích khách du lịch tham gia vào các hoạt động bảo vệ môi trường, bảo vệ động vật hoang dã và đa dạng sinh học tại điểm đến trong phạm vi cho phép.
4/Cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống có 56 tiêu chí, trong đó 33 tiêu chí bắt buộc (59%) và một số tiêu chí đáng chú ý như sau. Cơ sở vật chất kỹ thuật: Được thiết kế tối ưu hóa việc tận dụng năng lượng tự nhiên (gió, ánh sáng), đồng thời sử dụng vật liệu xây dựng thân thiện với môi trường và có nguồn gốc địa phương; Trong và ngoài khu vực ăn uống có trồng và trang trí cây xanh; Dụng cụ ăn uống không sử dụng đồ nhựa dùng một lần; Không sử dụng thực phẩm và nguyên liệu có nguồn gốc từ các loại động vật hoang dã hoặc có trong danh sách bảo tồn từ các cơ quan chức năng. Thực phẩm và nguyên liệu: Ưu tiên sử dụng thực phẩm và nguyên liệu có chứng nhận hữu cơ. Kỹ thuật chế biến món ăn: Ưu tiên sử dụng kỹ thuật chế biến thực phẩm và món ăn làm thủ công và truyền thống. Kỹ thuật pha chế đồ uống: Ưu tiên sử dụng sản phẩm đựng đồ uống làm từ nguyên liệu thân thiện với môi trường hay tự nhiên có sẵn tại địa phương. Kỹ thuật làm bánh: Thực đơn ưu tiên các loại bánh làm từ nguyên liệu thực vật. Quản lý và chất lượng dịch vụ: Minh bạch về thông tin nguồn gốc thực phẩm và nguyên liệu, phương pháp chế biến thân thiện với môi trường; Xây dựng báo cáo định kỳ đánh giá sự tiến bộ của cơ sở trong việc giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường, bảo tồn văn hóa và đem lại lợi ích cho người dân địa phương.
ĐIỀU KIỆN THAM GIA BỘ TIÊU CHÍ DU LỊCH XANH VITA
Đơn vị đăng ký đánh giá và công nhận nhãn Du lịch xanh VITA phải là hội viên của Hiệp hội Du lịch Việt Nam. Đơn vị lập hồ sơ gửi Hiệp hội Du lịch Việt Nam xin được đánh giá và cấp giấy chứng nhận sau khi tự đánh giá thấy đáp ứng các tiêu chí Du lịch xanh. Hiệp hội Du lịch Việt Nam chỉ nhận hồ sơ của đơn vị tự đánh giá đã đạt 100% tiêu chí bắt buộc. Đơn vị đạt thêm các tiêu chí không bắt buộc nếu đủ số lượng tiêu chí theo tỷ lệ phân loại sẽ được cấp giấy chứng nhận Du lịch xanh ở mức độ cao hơn.
Quy trình thẩm định, đánh giá và công nhận: Bộ phận nhận hồ sơ của VITA kiểm tra hồ sơ và trả lời đơn vị đăng ký trong 7 ngày làm việc kể từ khi nhận được hồ sơ. Hiệp hội Du lịch Việt Nam thành lập Hội đồng đánh giá Du lịch xanh VITA (Hội đồng đánh giá). Và Hội đồng đánh giá thực hiện xác minh tài liệu, tổ chức điều tra, khảo sát; Đánh giá, tổng hợp điểm, phân loại và xây dựng báo cáo đánh giá; Lập văn bản kiến nghị đối với đơn vị về các nội dung cần điều chỉnh; Gửi báo cáo đánh giá và kết luận cho Hiệp hội Du lịch Việt Nam. Sau đó, Hiệp hội Du lịch Việt Nam ra quyết định công nhận và cấp nhãn “Du lịch Xanh” đối với đơn vị đủ điều kiện. Chứng nhận “Du lịch xanh” có giá trị 2 năm kể từ ngày cấp và sẽ được tái thẩm định, đánh giá khi có yêu cầu từ cơ sở hoặc cơ quan có thẩm quyền.
Các đơn vị gửi văn bản và hồ sơ tài liệu bằng điện tử qua phần mềm đánh giá Du lịch xanh. Văn bản xin đăng ký đánh giá Du lịch xanh VITA gửi bản gốc; Các tài liệu khác gửi file mềm tới vitagreen@vietnamgreentourism.com
Hotline VGTA 0357721088
SÁU NGHỆ – https://hoichieusangvietnam.org.vn/du-lich-xanh-bao-ve-moi-truong-phat-huy-cac-gia-tri-van-hoa-ban-dia/
