Muỗi, loài côn trùng gây hại và nguy hiểm cho chúng ta. Để xua đuổi và ngăn chặn không cho muỗi sinh sôi, nhiều loài cây có mùi thơm được cho là có tác dụng xua đuổi muỗi đã được nhiều người chọn lựa. Tuy nhiên trong thực tế, các loài cây đó có thực sự phát huy được công dụng hay không? Chúng ta cùng tìm hiểu.
Các loại cây đuổi muỗi có thực sự hiệu quả?
Muỗi thường bị thu hút bởi mùi hương, đặc biệt là mùi hương tỏa ra từ cơ thể người, chúng có thể đánh hơi được mùi cơ thể người từ khoảng cách khá xa. Tuy nhiên, cũng có những mùi hương tự nhiên từ thực vật mà muỗi và các loại côn trùng đặc biệt không thích. Mùi hương của các loại cây này có tác dụng làm rối loạn sự tập trung cũng như khả năng định hướng của muỗi và côn trùng, khiến chúng không tìm ra đích ngắm để tấn công.
Vì muỗi định vị chúng ta bằng mùi, nên có vẻ rất hợp lý là một loại cây có mùi thơm sẽ cản trở khả năng của muỗi tìm thấy chúng ta, phải không? Có lẽ đây là lý do tại sao “khái niệm” về thực vật xua đuổi muỗi trở nên phổ biến. Trong cuộc sống hàng ngày, bên cạnh dùng các loại dụng cụ bẫy hay thuốc xịt… mọi người thường trồng một số loại cây có tác dụng đuổi muỗi, côn trùng, vừa để trang trí cho không gian nhà ở thêm đẹp.
Song, trên thực tế lại không được như mong đợi, tạo không gian xanh đẹp thì có nhưng muỗi và côn trùng thì vẫn nhởn nhơ như thách thức gia chủ, thậm chí ngay tại những gốc cây này còn là nơi trú ngụ và sinh sôi lý tưởng cho loài muỗi.
Mùi thơm của cây cỏ nói lên điều gì?
Mùi thơm từ thực vật thu hút hoặc xua đuổi các vật thụ phấn, động vật và cả con người. Chính các phần tử tinh dầu nhỏ bé ẩn chứa bên trong các bộ phận thân lá hoa… là thứ tạo ra mùi thơm cho thực vật. Tinh dầu được ví như nguồn nhựa sống của cây, là nguồn tinh chất tinh khiết nhất của cây. Có nhiều lý do mà các loài thực vật được ưu ái ban tặng báu vật tinh dầu. Một trong những lý do rất thú vị là để bảo vệ cây cỏ khỏi các động vật ăn cỏ và các côn trùng như ruồi, muỗi. Tinh dầu của thực vật thường có vị đắng và rất nhiều loại có khả năng xua đuổi côn trùng đặc biệt tốt. Trong số đó các loại tinh dầu chiết xuất từ thực vật có chứa hoạt chất Citronella có tác dụng hữu hiệu trong việc xua đuổi muỗi và côn trùng như sả chanh, sả java, tía tô đất (bạc hà chanh), khuynh diệp, quế, hương thảo, oải hương….
Vậy thực vật có thể xua đuổi được muỗi không?
Câu trả lời là có, nhưng chỉ khi bạn sử dụng chúng theo một cách nhất định nào đó. Theo Gretchen Heber, chuyên gia và biên tập viên của tạp chí làm vườn tại Austin, Texas (Mỹ), đã chia sẻ trên trang Gardener’s Path, nhiều loại cây có chứa hoạt chất Citronella, thực sự có đặc tính xua đuổi côn trùng. Nhưng những cây này không thể tự phun chất này vào không khí và rượt đuổi theo con muỗi.
Thực tế là, cây cỏ chỉ tiết ra một lượng đáng kể tinh dầu thơm khi chúng bị tác động bởi ngoại lực bên ngoài làm phá vỡ cấu trúc cơ học tự nhiên của nó. Với tất cả những loại cây này, bạn phải bẻ gãy, vò dập, nghiền nát, sấy hay đốt một số bộ phận của cây để hoạt chất bên trong nó tỏa ra nhằm xua đuổi côn trùng. Nếu đơn giản chỉ trồng cây vào một cái chậu ở góc sân nhà bạn thì vấn đề xua đuổi muỗi và côn trùng sẽ không được giải quyết.
Thực sự không có thứ gì gọi là cây đuổi muỗi. Thay vào đó, “chiết xuất” từ những loại cây này có thể hoạt động như một chất đuổi muỗi ngắn hạn. Tại sao lại gọi là ngắn hạn, khi bạn sử dụng chiết xuất này sẽ có tác dụng, nhưng ngưng sử dụng thì tác dụng đuổi muỗi sẽ mất đi sau đó một đến hai giờ. Hương thảo là loài thảo mộc có mùi thơm hấp dẫn khi bạn cúi xuống để ngửi hay lùa tay vào khóm cây, nhưng nó không thể làm không khí xung quanh bạn tràn ngập hương thơm. Giữa trưa hè nhiệt độ tăng cao có thể khiến cho các loại cây này tự tỏa ra một ít hương thơm xung quanh gần nó, nhưng điều này không đủ để xua đuổi muỗi bỏ đi.
Những phương pháp xua đuổi muỗi nhờ mùi thơm từ thực vật
Daniel Cunningham, một nhà nghiên cứu làm vườn tại Trung tâm Nghiên cứu và Khuyến nông Texas A&M AgriLife tại Dallas (Mỹ) cho rằng, các loại cây đuổi muỗi không thực sự tồn tại ở dạng thực vật. Tuy nhiên chúng ta vẫn có thể sử dụng đặc tính xua đuổi muỗi của mùi thơm cây cỏ bằng nhiều cách khác nhau:
Bạn nghiền nát lá hoặc thân của những loại cây này và chà xát chúng trên da của bạn. Bạn nên thoa lên một vùng da nhỏ để thử và đảm bảo rằng không bị phản ứng trước khi sử dụng với liều lượng lớn; Treo các túi thơm đã sấy khô từ các thực vật có tác dụng đuổi muỗi vào các vị trí khác nhau trong căn nhà.
Lưu ý sau một thời gian phải bỏ đi thay bằng túi mới vì mùi hương sẽ mất đi, tác dụng đuổi muỗi không còn và sau thời gian sẽ bị ẩm mốc; Đốt các loại thực vật có mùi thơm xông khói để đuổi muỗi; Sử dụng tinh dầu đuổi muỗi, đây được coi như là một phương pháp đuổi muỗi tự nhiên, an toàn và hiệu quả.
Ngoài công dụng đuổi muỗi, mùi hương của tinh dầu còn giúp thư giãn, tạo cảm xúc tươi mới và thanh lọc không khí. Một số loại tinh dầu bạn có thể tham khảo như: sả chanh, sả java, tía tô đất (bạc hà chanh), khuynh diệp, quế, hương thảo, oải hương, bạc hà… Bạn pha tinh dầu với dầu nền (dầu hạnh nhân, jojoba…) tỉ lệ 3 dến 5% bôi lên da (lưu ý kiểm tra độ thích ứng của da), hoặc dùng các thiết bị xông, khuếch tán tinh dầu, chai treo tinh dầu tự tỏa hương, hay đơn giản hơn là dùng bình xịt tinh dầu.
Những lưu ý cho không gian sống của bạn để kiểm soát muỗi
Không thể phủ nhận lợi ích của những loại cây cỏ thảo mộc có mùi thơm này, ngoài giúp cho cảnh quan nhà bạn thêm đẹp hơn, còn là nguồn gia vị và thảo dược có ích đễ hỗ trợ trị liệu khi cần, tuy nhiên không bao gồm khả năng ngăn chặn muỗi nếu bạn chỉ đơn thuần trồng chúng trong vườn.
Ngoài những phương thức đuổi muỗi từ sử dụng thực vật có mùi thơm, bạn nên lưu ý kết hợp các cách sau để hạn chế muỗi: Thường xuyên dọn dẹp nhà của sạch sẽ; Loại bỏ nguồn nước đọng, điều này hết sức quan trọng vì đây là nơi trú ẩn và sinh sôi phát triển của muỗi và bọ gậy, như xô chậu, thùng cũ, máng dẫn nước, chậu uống nước của vật nuôi…; Sử dụng lưới chống muỗi, và cuối cùng là buông màn khi đi ngủ, màn sẽ bảo vệ bạn tránh việc bị muỗi chích đốt.
Hiểu đúng về công dụng của các loại thực vật cây cỏ có hương thơm trong việc xua đuổi muỗi sẽ giúp bạn có phương pháp đúng đắn và hiệu quả nếu bạn muốn chọn giải pháp từ thực vật tự nhiên.
Thục Sơn
