Tạp chí Ánh Sáng và Cuộc Sống từng phản ánh ở Cần Thơ, xảy ra vụ oan sai với 3 cựu cán bộ công an là các ông Đinh Trung Tấn (sinh năm 1939), Triệu Hoàng Sơn sinh (1950) và Nguyễn Văn Dồi (1951) mà Bộ Công an đang xem xét giải quyết. Mới đây, cấp trên của ba ông thời đó, cựu đại úy Bùi Thanh Long (sinh 1940) cũng gửi đơn kêu oan tới Ủy ban Kiểm tra Trung ương.
Từ vụ án bán bột mỳ
Ông Bùi Thanh Long là con liệt sỹ và BMVNAH, cháu nội BMVNAH nói với phóng viên, ông kêu oan đã 37 năm, từ khi mở ra vụ án bán bột mỳ. Đây là vụ án mà ông không hề liên quan, lời của ông, nhưng vì ông phản đối việc bắt giam không có chứng cứ 3 cán bộ dưới quyền ông (3 người đang được Bộ Công an xem xét giải quyết oan sai), “nên bị một số người tìm cách hãm hại”.
Nhắc chuyện cũ, ông và vợ là thương binh hạng 4/4 đều đã già yếu, lại ngậm ngùi khóc. Đơn kêu oan gửi Ủy ban Kiểm tra của ông cho biết, ông theo cách mạng năm 1956, vào Đảng năm 1962, sau giải phóng với cấp bậc đại úy, làm Phó trưởng Công an TP Cần Thơ (quận Ninh Kiều bây giờ), có nhiều thành tích.
Thế nhưng, theo bản án sơ thẩm ngày 29/11/1980, của TAND tỉnh Hậu Giang cũ (thành phố Cần Thơ, tỉnh Sóc Trăng và Hậu Giang bây giờ): năm 1978, lụt to, cả nước mất mùa, “bộ đội phải ăn độn mì với tỷ lệ cao”. Quân khu 9 có chủ trương đổi mỳ lấy gạo cho bộ đội. Vợ ông Long cùng ông Nguyễn Minh Hồng và Trần Văn Sang là cán bộ kháng chiến, ở tổ hợp làm bánh mì bằng thùng phuy thuộc Liên hiệp Hợp tác xã, đã mua gạo đổi được nhiều bột mỳ. Để lâu sợ bột mỳ hư, nên họ chia sẻ với lò bánh mỳ lớn của bà Nguyễn Thị Phú cũng ở Cần Thơ. Bà Phú tiếp tục chia sẻ với người ở tỉnh An Giang thì bị Công an tỉnh An Giang bắt, mở ra vụ án “đầu cơ kinh tế”. Điều tra cho rằng, việc bán bột mỳ có sự gợi ý của ông Long nên ông cũng bị khởi tố. Sơ thẩm tuyên án rất nặng cho nhiều người (vợ ông Long không bị xử tội).
Phiên phúc thẩm của Tòa phúc thẩm tại TPHCM xử ngày 20/11/1981, nhận xét, đổi gạo lấy mỳ theo chủ trương chung, lại mua gạo với bán bột mỳ đều giá thị trường “trục lợi khoản tiền không nhiều” nên giảm án cho tất cả. Ông Long từ 18 tháng tù giam thành treo. Theo án phúc thẩm, những người này đổi được 65,8 tấn bột mỳ và bà Phú đưa 5,8 tấn bán ở An Giang.
Đơn của ông Long kêu oan về bản án và khiếu nại việc khai trừ ông khỏi Đảng. Ông bị khởi tố ngày 17/6/1980, quy định lúc đó còn đảng viên không xử được nên tòa yêu cầu phải khai trừ để xử. Thế là, ông kể, các cuộc họp kiểm điểm quy thêm cho ông hai việc: bảo lãnh ông Trần Văn Sang bị bắt trong vụ án bán bột mỳ ở An Giang và xin 60 két bia buôn lậu ở tỉnh Long An, để ngày 1/10/1980, ông bị khai trừ Đảng.
Trong lúc, chứng cứ hiện còn lưu, việc bảo lãnh ông Sang là do ông Nguyễn Minh Trình, Phó viện trưởng Viện KSND tỉnh Hậu Giang thực hiện. Ngày 23/8/1983, ông Trình đã làm giấy xác nhận (có đóng dấu Viện KSND tỉnh) ghi rõ: “Tôi thụ lý hồ sơ vụ án nên có sang An Giang nhận can phạm Trần Văn Sang về. Chuyến đi này hoàn toàn không có anh Bùi Thanh Long. Việc làm của VKS, anh Long không biết gì hết”. Còn việc xin bia ở Long An, xảy ra giữa năm 1979, một cán bộ ở Cần Thơ lên TPHCM mua bia về làm đám cưới. Theo biên bản tạm giữ ngày 15/7/1979, của Công an tỉnh Long An, chỉ có 4 thùng bia lon, 2 két bia chai và 14 chai bia rời, không phải 60 két. Lúc đó, ông Long có viết thư cho người anh bà con làm ở Công an tỉnh Long An để xin giùm, và đã được giải quyết số bia về kịp làm đám cưới.
Buồn tủi suốt 37 năm
Một số người trong vụ việc, nay còn sống ở Cần Thơ, khi nhắc lại cũng khóc. Bà Nguyễn Thị Phú, sinh năm 1938, sống ở nhà số 18/12, đường Lê Hồng Phong, phường Bình Thủy (Bình Thủy, Cần Thơ), khẳng định: “Mua bán, trao đổi gạo với bột mỳ của vụ án bột mỳ năm 1980, tôi chưa từng gặp và cũng không biết ông Long, cũng không có quan hệ mua bán gì với ông Long”.
Ông Nguyễn Minh Hồng, sinh năm 1949, ở nhà số 22/2B, đường Trần Hoàng Na, phường Hưng Lợi (Ninh Kiều, Cần Thơ), khi bị xử là Phó phòng Hành chính quản trị báo Hậu Giang. Ông nói: “Việc đổi bột mỳ với Quân khu 9 và bán bột mỳ cho bà Phú là do tổ hợp bánh mì, tôi với anh Sang trực tiếp mua bán với bà Phú. Còn ông Long không tham gia bàn bạc, mua bán và chỉ đạo gì cả”.
Một cựu thượng úy công an là ông Lâm Thanh Hồng cho biết thêm về các cuộc họp kiểm điểm để khai trừ Đảng ông Long. Ông Hồng sinh năm 1943, đang ở nhà số 178/46/9A, khu dân cư 178, đường 3/2, phường Hưng Lợi (Ninh Kiều, Cần Thơ). Ông kể, kỷ luật trên đưa xuống, cấp dưới phải chấp hành chứ vụ bán bột mỳ do tổ hợp của vợ ông Long làm “không gây ảnh hưởng hay thiệt hại gì cả”, còn “vụ 60 két bia, vụ lãnh anh Sang là những tố cáo không chứng cứ”. Ông Hồng nói: “Ông Long khiếu nại, kiến nghị từ khi mới triển khai quyết định kỷ luật cho đến nay đã nhiều lần, nhiều nơi nhưng không có cơ quan nào minh oan”.
Hồi mới xử sơ thẩm, ngày 18/12/1980, ông Long bị Công an Hậu Giang “buộc thôi việc về địa phương sản xuất”. Ông Long kể, ông phải tìm về quê vợ ở Cà Mau làm thuê kiếm lúa gạo đem về nuôi con. Còn ở Cần Thơ, vợ ông hay ốm đau nhưng cũng phải xin một chỗ bán cơm ở vỉa hè bến phà sông Hậu, con gái đầu lòng hơn 10 tuổi một buổi đi học buổi bán trà đá, con trai sau bán vé số. Vợ ông thổn thức, lúc tòa xử ông Long, bà đã tính tự thiêu để phản đối nhưng vì thương 5 đứa con không ai nuôi nên ráng chịu đựng.
Giữa lúc ông đang đi làm thuê ở Cà Mau, đột ngột có lệnh gọi về “nhận nhiệm vụ mới”. Các đơn kêu oan của ông không được xem xét nhưng ngày 2/5/1985, Tỉnh ủy Hậu Giang có nghị quyết “chấp nhận cho đồng chí Bùi Thanh Long, đại úy Công an TP Cần Thơ nghỉ dài hạn, nay về Ban Tài chính Quản trị Tỉnh ủy nhận nhiệm vụ mới”. Ông được bố trí công tác với mức lương đại úy, làm việc đến năm 1991 nghỉ hưu.
Cuộc sống gia đình ông bà bị nỗi buồn tủi và đói nghèo đeo đẳng suốt 37 năm qua. Nhà của ông bà ở số 482/21/24, đường Cách Mạng Tháng Tám, phường Bùi Hữu Nghĩa (Bình Thủy, Cần Thơ), cuối con hẻm ngoằn ngoèo gần sông Hậu, mấy năm trước còn lầy lội, mùa lũ là nước tới đầu gối. Cô con gái đầu lòng kể rằng, nhiều năm, cô phải cõng em đi học ngã lên ngã xuống. Mỗi lần triều cường mùa lũ là nước ngập nền nhà ngang ống chân. Căn nhà cấp bốn dưới ngập, trên dột nên con cái bị nhiều bệnh tật, có người bệnh hiểm nghèo.
Một mùa lụt, đồng đội cũ của ông đến thăm chứng kiến thì cảm cảnh, liền góp tiền giúp sửa nhà. Vừa lúc quận Bình Thủy tặng nhà tình nghĩa cho vợ ông. Từ đó, năm 2013, gia đình ông mới thoát ngập lụt khổ sở. Chỉ còn nỗi buồn nặng trĩu trong lòng.
SÁU NGHỆ
