Ngày 4 và 5/11/2019, Quốc hội thảo luận về hoạt động tư pháp, Trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Trị Hoàng Đức Thắng chất vấn đánh giá việc giám sát vụ án “buôn lậu” gỗ trắc là “cuộc đấu tranh chống tiêu cực, hư hỏng” và Chánh án TAND tối cao Nguyễn Hòa Bình đã trả lời. Hôm sau, ông Trương Huy Liệu viết tâm thư gửi nhiều nơi.
CHỈ MÌNH TÒA KHÔNG HIỂU?
Chiều 4/11, ông Hoàng Đức Thắng phát biểu nhấn mạnh: “Qua giám sát đến đây của Quốc hội về vụ án và thấy rằng: Đây không chỉ là cuộc đấu tranh bảo vệ công lý, mà còn là cuộc đấu tranh chống tiêu cực, hư hỏng để góp phần làm trong sạch lực lượng các cơ quan bảo vệ pháp luật”.
Ông Thắng phân tích 4 vấn đề. Đầu tiên là việc các cơ quan tố tụng bán lô gỗ trong giai đoạn điều tra vào tháng 1/2014: “Theo giá thị trường lúc bấy giờ lô gỗ ấy có giá khoảng 300 tỷ đồng, nhưng hội đồng đấu giá lại sử dụng văn bản định giá trước đó gần cả năm và văn bản định giá đó chỉ có giá trị phục vụ tố tụng chứ không có giá trị đấu giá thương mại để tiến hành đấu giá vật chứng vụ án với số tiền hơn 63 tỷ đồng. Việc làm đó là hết sức tùy tiện, bất chấp quy định pháp luật, có hay không hành vi tham nhũng số tiền chênh lệch hơn 200 tỷ đồng này?”.
Vấn đề thứ hai là “một vụ án không quá phức tạp nhưng kéo dài đến 8 năm là vi phạm nghiêm trọng pháp luật về thời hạn tố tụng, trách nhiệm này thuộc về ai? Cần xử lý như thế nào? Vì sao không áp dụng nguyên tắc suy đoán vô tội trong trường hợp này?”. Thứ ba, về sử dụng chứng cứ buộc tội, do lô gỗ vật chứng đã bị bán, tòa án buộc tội căn cứ kết quả giám định của Viện Sinh thái và Tài nguyên sinh vật là cơ quan không có tư cách pháp nhân giám định tư pháp. “Đó phải chăng là cố tình đứng trên pháp luật, hình sự hóa hành vi hành chính này? Vì sao các quy định pháp luật đã quá rõ ràng như vậy mà TAND cấp cao tại Đà Nẵng không tuân thủ? Phải chăng ai cũng hiểu, chỉ mình Tòa không hiểu?”, ông Thắng nói.
Thứ tư là về trách nhiệm trả lời, giải trình, từ khi kết thúc phiên tòa phúc thẩm, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Trị, Quảng Bình, TP Đà Nẵng và Thường trực HĐND tỉnh Quảng Trị cùng nhiều Đại biểu Quốc hội có “yêu cầu, kiến nghị giám đốc thẩm bản án nhưng đến nay đang nhận một sự im lặng quá khó hiểu?”.
SẼ GIÁM ĐỐC THẨM THEO HỒ SƠ
Sáng 5/11, Chánh án TAND tối cao Nguyễn Hòa Bình trả lời, hồ sơ Công ty Ngọc Hưng ở Quảng Trị nhập khẩu hơn 500 m3 gỗ nhưng giám định là hơn 600 m3. Cơ quan tố tụng truy tố tội buôn lậu hơn 600 m3 nhưng tòa án xét xử chỉ buộc tội buôn lậu 78 m3 và tuyên tịch số gỗ này. Bởi vì có 535,8 m3 đã làm thủ tục hải quan và đóng thuế, tòa án thừa nhận đây không phải là hành vi buôn lậu.
“Ở đây có ý kiến xung đột giữa tòa án với viện kiểm sát và Bộ Công an truy tố hơn 600 m3 nhưng tòa tuyên chỉ có 78 m3. Có ý kiến xung đột giữa tòa án và Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Trị là tại sao lại không tuyên là vô tội. Báo cáo Quốc hội, có 78 m3 là không khai báo hải quan và không đóng thuế”, Chánh án Bình nói.
Ông Bình giải thích, trước khai mạc Quốc hội ông mới có đủ thông tin và yêu cầu Bộ Công an, VKSND tối cao nêu quan điểm về vụ án. Hai cơ quan trả lời giám định là đúng quy trình, thủ tục và hợp pháp. Bởi vì Viện Sinh thái và Tài nguyên sinh vật giám định theo yêu cầu của cơ quan điều tra, có sự giám sát của viện kiểm sát.
“Thực tế, nhiều năm qua cơ quan này đã giám định để xử lý hình sự, xử lý hành chính rất nhiều vụ án ở các địa phương miền Trung, Đà Nẵng, Quảng Trị, Thừa Thiên-Huế, Quảng Nam v.v… Nếu như theo ý kiến của đại biểu, cơ quan này không có tư cách để giám định thì phải xem xét lại tất cả vụ án đã được xử lý từ trước đến nay có sự tham gia giám định của cơ quan này”, ông Bình nhấn mạnh.
Chánh án Bình phân tích, vụ án này có hai sai phạm là bán tang vật là 78 m3 gỗ và bán tài sản thuộc sở hữu của người khác. Vì thế, phiên tòa sơ thẩm, phúc thẩm đã kiến nghị điều tra, làm rõ và xử lý nghiêm các vi phạm này. Sau phiên tòa toàn bộ hồ sơ vi phạm được chuyển cho các cơ quan chức năng. Kết quả đến nay: “Ủy ban Kiểm tra Trung ương, Đảng ủy Công an Trung ương, Ban Cán sự VKSND tối cao đã xử lý về mặt Đảng đối với cán bộ có liên quan. Quốc hội đã bãi miễn tư cách đại biểu Quốc hội một trường hợp có liên quan. Ngoài ra Cơ quan điều tra VKSND tối cao đã khởi tố vụ án và khởi tố bị can, sắp tới đang tiếp tục khởi tố nữa”.
Chánh án Bình cho biết sẽ giám đốc thẩm vụ án này theo hồ sơ. Sắp tới TAND tối cao sẽ lấy hồ sơ từ Đà Nẵng ra để xem xét theo trình tự giám đốc thẩm. “Đơn giám đốc thẩm vẫn còn thời hạn chúng tôi cũng sẽ xem xét”, ông Bình kết luận.
Tổng cục Hải quan thay tòa tịch thu vật chứngLô gỗ vật chứng bị bán trái pháp luật tháng 1/2014 được 63 tỷ 826.321.000 đồng. Bản án phúc thẩm số 187/2019/HSPT ngày 26/7/2019 của TAND cấp cao tại TP Đà Nẵng tuyên, phần 78,872 m3 gỗ “buôn lậu” trị giá 4 tỷ 136.254.000 đồng “tịch thu, nộp ngân sách nhà nước”, còn lại số gỗ 535,8 m3 trị giá 59 tỷ 690.076.000 đồng “chuyển cho Tổng cục Hải quan để xem xét, xử lý về hành vi vi phạm hành chính”. Ngày 2/10/2019, TAND cấp cao tại Đà Nẵng có công văn số 217/2019/CV-TA gửi Tổng cục Hải quan nhắc lại nội dung này. |
TÂM THƯ CỦA ÔNG TRƯƠNG HUY LIỆU
Ngày 6/11, ông Trương Huy Liệu có tâm thư gửi Chánh án Nguyễn Hòa Bình, sau đó chuyển cho báo chí. Ông tự giới thiệu là Phó giám đốc Công ty Ngọc Hưng, bị TAND cấp cao tại Đà Nẵng tuyên phạm tội “buôn lậu” và xử 7 năm tù theo Bản án số 187/2019/HSPT ngày 26/7/2019. Ông Liệu cảm ơn Chánh án Nguyễn Hòa Bình vì đây là lần thứ hai (lần thứ nhất vào ngày 15/8/2019), trước Quốc hội và cử tri cả nước ông xác nhận có 535,8 m3 đã làm thủ tục hải quan và đóng thuế, không phải buôn lậu. “Tuy nhiên, tôi rất không đồng tình với ông khi cho rằng còn 78 m3 (con số chính xác là 78,872 m3) không đóng thuế, không khai báo hải quan thì Tòa tuyên tội buôn lậu và tịch thu”, tâm thư mở đầu.
Ông Liệu cho rằng con số 78,872 m3 là không có thật vì kết luận giám định của Viện Sinh thái và Tài nguyên sinh vật đã áp dụng phương pháp xác định khối lượng không đúng quy định của pháp luật.
Tâm thư dẫn Khoản 2, 3 Điều 7 Nghị định số 99/2009/NĐ-CP ngày 02/11/2009 của Chính phủ, quy định: “2. Khối lượng gỗ tính bằng mét khối (m3). Khi xử phạt vi phạm hành chính phải quy thành gỗ tròn. Quy đổi gỗ xẻ, gỗ đẽo hộp thành gỗ tròn bằng cách nhân với hệ số 1,6.
3. Đối với gốc, rễ và gỗ có hình thù phức tạp, đường kính nhỏ thuộc loài nguy cấp, quý, hiếm không đo được kích thước để tính khối lượng bằng mét khối thì xác định bằng cân trọng lượng, cứ 1.000 kg quy đổi tương đương bằng 1m3 gỗ tròn, hoặc đo bằng ste quy đổi tương đương bằng 0,7 m3 gỗ tròn”.
Ông Liệu phân tích: lô gỗ bên cạnh một số được đo thì phần còn lại “Giám định đã cân 210.399 kg các loại gỗ xẻ rồi quy quy đổi thành 210,399 m3 gỗ xẻ là hoàn toàn trái với quy định của pháp luật”. Bởi vì căn cứ quy định của pháp luật, gỗ cân lên cứ 1.000 kg tương đương 1 m3 gỗ tròn, và phải chia cho 1,6 mới ra khối lượng gỗ xẻ. Số gỗ xẻ các loại cân lên có trọng lượng là 210.399 kg, quy đổi sẽ ra gỗ xẻ sẽ được khối lượng là 131,5 m3. Như thế, cách tính sai quy định pháp luật của cơ quan không có tư cách giám định tư pháp là 1.000 kg gỗ xẻ đổi thành 1 m3 gỗ xẻ, với 210.399 kg đã thừa ra 78,899 m3 (210,399 m3 – 131,500 m3).
“Đối chiếu hai kết quả trên thì kết quả xác định khối lượng tùy tiện của giám định đã làm cho lô gỗ tăng thêm 78,899 m3. Như vậy, lô gỗ giám định có khối lượng 614,672 m3 thực tế chỉ 535,773 m3 (614,672 m3-78,899 m3). So với tờ khai hàng hóa nhập khẩu, xuất khẩu của Công ty Ngọc Hưng là 535,8 m3 thì vợ chồng tôi đã khai và nộp thừa thuế cho Nhà nước 0,027 m3, chứ không phải thiếu như bản án tuyên”, ông Liệu khẳng định.
“Vì một xã hội công bằng, dân chủ, văn minh, bảo đảm mọi công dân đều được sống bình đẳng trước pháp luật, tôi kính mong ông chỉ đạo xem xét lại toàn diện tính pháp lý, xác thực của giám định; nếu xét thấy đúng như tôi trình bày ở trên thì hủy bản án và đình chỉ vụ án, giải oan cho vợ chồng tôi”, tâm thư ông Liệu kết luận.
SÁU NGHỆ
