Cơ hội vụt mất
Hơn 4 năm trước, ông Hà Đăng Sơn, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu năng lượng và tăng trưởng xanh, dẫn một đoàn công tác vào tìm hiểu cơ hội phát triển điện mặt trời (ĐMT) tại một số tỉnh nam Trung bộ. Điều mà nhóm chuyên gia của ông Sơn mong muốn là các địa bàn rất có tiềm năng về ĐMT có thể cam kết sẽ phát triển ít nhất khoảng 500 MW mỗi tỉnh.
“Khi đó, một số doanh nghiệp (DN) nội nói dung lượng thị trường cỡ đó là đủ hấp dẫn họ dấn thân vào đầu tư sản xuất tấm pin ĐMT. Nhưng các địa phương chỉ nói có thể hứa ở mức 200 MW/tỉnh. Có điều bất ngờ là 1 năm sau, họ lại xin Chính phủ bổ sung quy hoạch lên tới 2.000 MW”, kể lại chuyện này mà ông Sơn phải tiếc nuối, bởi DN nội khi ấy đã lỡ mất cơ hội đặt chân vào lĩnh vực với nhu cầu thị trường chỉ sau một thời gian đã lên tới hàng tỉ USD/năm.
Theo thống kê của Bộ Công thương, tháng 3.2019, cả nước mới có 5 dự án ĐMT trang trại đi vào hoạt động với công suất 240 MW. Nhưng chỉ 3 tháng sau, số dự án đã lên tới 90. Lãnh đạo Trung tâm điều độ hệ thống điện quốc gia (A0) nói rằng đó là kỷ lục không chỉ của Việt Nam mà thậm chí cả ngành năng lượng thế giới, khi chỉ trong một thời gian rất ngắn đã chứng kiến số dự án tăng với cấp số lũy thừa.
Số liệu của Cục Công nghệ thông tin và thống kê hải quan cho hay năm 2019, DN trong nước đã nhập 36,2 triệu tấm pin mặt trời với giá trị 844,8 triệu USD, tăng 224,4% so với năm trước. Tuyệt đại đa số được các DN tư nhân nhập về từ nước láng giềng.
Đại diện Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) kể ngay như dự án ĐMT Phước Thái 1 (50 MW, mức đầu tư 1.100 tỉ đồng) của EVN cũng phải nhập pin từ Trung Quốc. Các dự án Phước Thái 2 và 3 tới đây cũng khó tránh khỏi điều này nếu vẫn đấu thầu quốc tế. “Bởi không nhà thầu nào trong nước đáp ứng được tiêu chí số lượng lẫn kỹ thuật”, ông nói.
Câu chuyện của ĐMT mái nhà năm 2020 cũng tương tự. Trung bình mỗi ngày trong tháng 12.2020, hệ thống của EVN ghi nhận có thêm hàng nghìn dự án ĐMT áp mái được đấu nối, với khoảng 200 MW tăng thêm. Tháng 7.2019, khi Bộ Công thương ban hành quyết định phê duyệt chương trình phát triển ĐMT mái nhà tại Việt Nam, cả nước có khoảng 4.000 dự án ĐMT áp mái với tổng công suất vỏn vẹn 45 MW. Nhưng đến hết năm 2020, cả nước đã có hơn 101.000 dự án ĐMT áp mái, tổng công suất 8.000 MW, tăng 25 lần về số dự án và 177 lần về công suất.
Các chuyên gia, nhà phát triển dự án trên thế giới lại một lần nữa “ngả mũ” để nói về sự phát triển thần kỳ trong lĩnh vực năng lượng tái tạo. Nhưng số liệu hải quan cũng cho biết trong năm này, số tấm pin mặt trời nhập về vọt lên 114,6 triệu tấm, với giá trị lên tới 2,4 tỉ USD. Giá trị nhập khẩu này tăng 185,2% so với năm 2019.
Theo thanhnien.vn