Toàn tuyến biên giới Tây Nam đã vào mùa lũ, nước tràn ngập mênh mông tạo không gian rộng lớn rất thuận lợi cho buôn lậu. Hàng hóa buôn lậu nóng bỏng là đường cát và thuốc lá.
Xoay vòng hóa đơn
Đại tá Nguyễn Thượng Lễ, Chỉ huy trưởng Bộ đội Biên phòng tỉnh An Giang cho biết, 2 tháng nay bắt được 2 xe chở đường cát nhập lậu. Tuy nhiên đã trả lại 1 xe, còn một xe chuẩn bị trả lại cho họ. Theo ông, khó nhất trong công tác chống buôn lậu là tình trạng xoay vòng hóa đơn, mặc dù biết đó là hàng lậu và bắt được cũng phải trả. Ông dẫn chứng, hiện nay, một doanh nghiệp ở TPHCM được cấp giấy phép nhập đường Thái Lan vào Việt Nam. Vì thế, nếu mình có bắt được thì họ chưng ra các hóa đơn, chứng từ đúng luật, sau khi lên TP.HCM xác minh đúng là của công ty đó thì buộc phải trả lại.
Theo đại tá Lễ, mặt hàng đường cát lậu sau khi bắt được phải bán chỉ định để kiểm soát lai chứ đấu thầu công khai sẽ dễ bị lợi dụng, họ lấy hóa đơn cũ xoay vòng đối phó với lực lượng chức năng nên không kiểm soát được.
Đại tá Phan Minh Huyền, Trưởng phòng Phòng chống ma túy và buôn lậu phân tích thêm về trường hợp xe ô tô đậu ở kênh Vĩnh Tế, nếu bắt ở trên biên giới thì mình đủ căn cứ nói họ buôn lậu, chứ còn bắt ở bên này kênh Vĩnh Tế thì thua, vì chúng trưng ra các loại giấy tờ được phép nhập khẩu, mặc dù mình biết đó là hàng lậu. Điển hình như trường hợp bắt xe tải ở xã Nhơn Hưng (Tịnh Biên) chở 100 bao đường cát không nhãn mác ngày 5/8, sau khi lên tận TP.HCM xác minh và cuối cùng cũng phải chuẩn bị trả lại cho họ.
Ông Võ Nguyên Nam, Giám đốc Sở Công Thương kiêm Phó trưởng ban Thường trực Ban chỉ đạo 389 tỉnh An Giang dự báo, tình hình buôn lậu thời gian tới diễn biến phức tạp, tăng cao do nhu cầu về mặt hàng đường cát tăng đáp ứng sản xuất bánh kẹo phục vụ Trung Thu. Hơn nữa, nước lũ đã tràn ngập các cánh đồng, khó xác định đường biên giới 2 nước nên thuận lợi cho buôn lậu nhưng lại khó khăn cho lực lượng kiểm tra, nhất là các cánh đồng và tuyến đường sông. Ngoài ra, việc xử lý hình sự hóa mặt hàng thuốc lá vẫn còn nhiều bất cập, vô hình chung tạo điều kiện cho đối tượng buôn lậu để gia tăng quy mô, phương thức hoạt động.
Bên cạnh mùa Tết trung thu sắp đến, cũng là điều kiện thuận lợi cho các mặt hàng thực phẩm, nhất là bánh kẹo không đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, đồ chơi trẻ em mang tính bạo lực, cấm kinh doanh, không đảm bảo an toàn chất lượng xâm nhạp vào thị trường nội địa, đe dọa sức khỏe người tiêu dùng, nhất là trẻ em nhỏ. Theo Giám đốc Sở Công Thương An Giang, trong thời gian tới, nhiệm vụ trọng tâm là tăng cường công tác kiểm tra chống hàng lậu, kiểm soát thị trường, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, đồ chơi trẻ em trong dịp trung thu.
Khó khăn khắp nơi
Mới đây tại Đồng Tháp, Chi cục Hải quan cửa khẩu Thường Phước phối hợp với Trạm Kiểm soát Biên phòng cửa khẩu Thường Phước bắt quả tang 1 ghe gỗ chở 75 tấn đường kết tinh vận chuyển trái phép qua biên giới trên sông Tiền ở cửa khẩu Thường Phước với tổng giá trị khoảng 1,1 tỉ đồng. Ông Nguyễn Văn Phương, Phó chánh văn phòng Cục Hải quan Đồng Tháp cho biết, gần cả tháng nay vẫn còn đang “đấu tranh” vì họ đưa ra hóa đơn chứng từ hợp lệ, mặc dù mình biết đó là hàng lậu.
Còn bà Nguyễn Thị Huệ, Trưởng phòng Nghiệp vụ Chi Cục quản lý thị trường tỉnh Đồng Tháp cho biết thêm, buôn lậu tìm mọi cách, đặc biệt là các kẻ hở của luật để đối phó với lực lượng chức năng. Tại Đồng Tháp xử lý trường hợp xoay vòng hóa đơn bằng cách khi bắt được “đánh dấu” trên hóa đơn đó, nếu lần sau họ còn sử dụng hóa đơn này nữa thì mình biết ngay. Mặc khác, buôn lậu đường về Việt Nam phần lớn chiếc ra nhỏ, lẻ khi bắt không xác định đường trong nước hay nước ngoài. “Nếu họ bỏ của thoát thân thì tịch thu tang vật, như vụ bắt 16 tấn đường hồi đầu năm trên xe tải từ An Giang chạy về TPHCM, khi ngang quốc lộ 80 thuộc địa bàn Đồng Tháp phát hiện, lúc đó tài xế xe bỏ chạy để lại tang vật, còn họ chưng ra giấy tờ hợp pháp thì mình chỉ xử lý hàng không nhãn mác, sau đó buộc khắc phục nhãn mác theo quy định”, bà Huệ nói.
Trên địa bàn Đồng Tháp có đường biên giới giáp campuchia dài gần 50 km, trong đó buôn lậu tập trung nhiều ở xã Thường Thới Hậu B, xã Thường Thới Hậu A; cánh gà cửa khẩu Thường Phước và tỉnh lộ 841 của huyện Hồng Ngự; khu vực biên giới xã Bình Phú, xã Tân Hộ Cơ huyện Tân Hồng. Trong nội địa, khu vực nội ô thị xã Hồng Ngự là nơi trung chuyển hàng lậu (kể cả đường bộ lẫn đường sông) về thành phố Cao Lãnh đi TPHCM và các tỉnh lân cận.
Còn bên tỉnh Kiên Giang có 57 km đường biên giáp Campuchia, địa bàn trọng điểm là khu kinh tế cửa khẩu Hà Tiên, đường mòn hai bên cánh gà cửa khẩu Quốc tế Hà Tiên; khu vực đường chùa Xà Xía… Đối tượng buôn lậu lợi dụng biên giới có nhiều đường tắt, lối mở để vận chuyển hàng hóa
nhập lậu.
Bà Trần Thanh Tiệp, Phó Chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường tỉnh Kiên Giang cho biết, phương thức, thủ đoạn không mới nhưng ngày càng tinh vi, vận chuyển hàng hóa nhỏ lẻ diễn ra nhiều lần trong ngày, thuê người giám sát lực lượng chức năng. Còn khi bị phát hiện thì vứt hàng để tẩu thoát. Thuận lợi là các ngành chức năng (công an, hải quan, biên phòng, quản lý thị trường…) phối hợp chặt chẽ, thậm chí khi cần thiết truy bắt liên tỉnh, không chỉ các tỉnh biên giới mà cả 18 tỉnh, thành phía Nam vẫn sẵn sang hỗ trợ nhau vì đã có công văn phối hợp liên tịch.
LAN ANH
