Vương triều Trần trị vì đất nước 175 năm, qua 14 đời vua. Nghiệp lớn của nhà Trần gắn liền với vai trò của hai người đàn bà là Trần Thi Dung và nữ hoàng đế Lý Chiêu Hoàng.
Thái Sư Trần Thủ Độ đã tìm cách đưa người tình là Trần Thị Dung vào cung vua nhà Lý để nắm bắt quân cơ. Khi nhà Lý suy yếu, đất nước trước họa xâm lăng, ông đã khéo sắp xếp để Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi vua cho chồng là Trần Cảnh, từ đó Vương triều Trần hình thành và phát triển.
Nhà Trần lãnh đạo nhân dân ba lần đánh tan quân Nguyên, xây dựng một đất nước kỷ cương hùng mạnh, chữ Trần nguyên gốc chữ Hán nôm. Loại chữ tượng hình. Hình tượng bổ sung cho nghĩa của từ một cách tinh tế, sâu sắc, thâm thuý.
Chữ Trần (. ) gồm hai bộ: bộ liễu leo ( đứa trẻ leo tường) đọc là “A” và chữ đông ( ) bên phải.
Chữ đông gồm bộ mộc ( ) nghĩa là cây và bộ nhật ( ) mặt trời. Mặt trời sau cây tượng trưng cho mặt trời mọc là phương đông. Khi thảo bằng bút lông, bộ liễu được vẽ bằng nét bút đậm nhạt kéo dài trên xuống rồi hất nhẹ trông như mái tóc dài buông thả mềm mại kiêu sa. (. ) . Khi thảo chữ đông , ta gạch ngang một nét phía trên ( )tượng trưng cho bầu trời. Ta vẽ hình (. ) tượng trưng cho mặt trời. Kế đó sổ dọc một nét đậm xuyên qua bầu trời và mặt trời. Vuốt bên trái một nét kiếm( ), bên phải một nét lưỡi mác (. ). Ta có chữ đông nghĩa là phuong đông , mặt trời sau ngọn cây. Đông và A tạo một chữ Trần.
Chữ Trần (. ) vuông vắn cân đối và rất đẹp. Ngẫu nhiên đến kỳ lạ, chữ Trần (. ) từ hình thể đến cách viết, thể hiện bản sắc tính cách và sự nghiệp của nhà Trần.
Ngày xưa vua là trời, là thiên hoàng, đầy hào quang, Viết chữ Trần, ta vẽ bầu trời mặt trời rồi sổ dọc vào trời và mặt trời. Cuối cùng kết thúc bằng nét kiếm, nét mác ở phía dưới, ở bên trong.
Đông và A hai chữ hợp thành chữ Trần. Bóng dáng người đàn bà bên cây đời và mặt trời.
Sau cây đời mặt trời hừng đông toả sáng , rạng ngời.
Vua quan nhà Trần đã lãnh đạo nhân dân ta ba lần đánh tan quân Nguyên Mông, xây dựng đất nước kỷ cương, hùng mạnh.
Nhắc đến triều đại nhà Trần ta cảm nhận khí thế hào hùng của cả dân tộc bừng sáng đông phương. Ngẫu nhiêu chữ Trần mang đầy đủ ý nghĩa hào quang ấy nên nhân ta gọi là hào khí Đông A , Hào khí của một dân tộc anh hùng.
Bài thơ :
CHIẾT TỰ CHỮ TRẦN
Ta viết họ của ta
Trần, Hán tự (陈 ) Đông A
Ta vẽ mái tóc người đàn bà
Kiêu hãnh và mềm mại
Như liễu rủ như dòng sông huyền thoại
Ta hát lên hào sảng, ngân nga: A …!
Ta vẽ trời, ( 一 ). Mặt trời (. 日 )
Rồi gạch ngang sổ dọc
Nét phẩy ( ) , nét mác (. )
Chữ mộc, (.木 ) chữ nhật (. 日 )
Tạo một chữ đông (东. )
Đông và A dựng một chữ Trần( 陈)
Họ Trần ta là cây của đất
Vác mặt trời trên vai
Phương đông ngời ngời sáng
Mái tóc, dòng sông dài.
Có đàn bà, đất nước và mặt trời
Họ Trần ta thành cây đời bất diệt
Hào khí Đông A
Ba lần dẹp tan quân giặc
Thiên hạ thái bình
Tìm đạo lý người về núi tu hành
Kẻ vùi giặc xuống lòng Vạn kiếp
Họ Trần ta bao anh hùng hào kiệt đã hoá cây xanh hoá mặt trời
Hoá dòng sông tươi mát muôn nơi
TRẦN. (. )
Ta viết họ của ta nắn nót
Mái tóc đàn bà mềm mại kiêu sa
Trời, mặt trời, gạch ngang, sổ dọc
Nét kiếm, nét mác.
Phương đông rạng ngời hào khí Đông A
Trần Tấn
