Chưa có quy hoạch chiếu sáng tổng thể
Thành phố Cần Thơ (TP) là đô thị loại I trực thuộc Trung ương, có 5 Quận và 4 Huyện. TP đã tập trung xây dựng các cơ sở hạ tầng, phát triển các khu công nghiệp, khu dân cư, các quận, huyện đều có lắp đặt hệ thống chiếu sáng công cộng đô thị (CSCCĐT), trên những trục quốc lộ chính, đường liên tỉnh, khu vực trung tâm quận, huyện, thị trấn, các trục lộ, khu công nghiệp, khu dân cư và tái định cư,… , Để nâng cao hiệu quả CSCCĐT, TP đã đầu tư, nâng cấp thay thế hệ thống CSCC trong các ngõ hẻm, từ đèn huỳnh quang chuyển sang đèn cao áp sodium, đồng thời có kế hoạch cải tạo đèn hai cấp công suất tiết kiệm năng lượng, bảo vệ môi trường.
Bên cạnh những kết quả trên, do TP đang trong giai đoạn xây dựng phát triển, tốc độ đô thị hóa gia tăng nhanh, tạo sức ép lớn lên hạ tầng đô thị, cùng với ngân sách công hạn hẹp, hệ thống CSCCĐT Cần Thơ đang còn nhiều hạn chế cần khắc phục. Tuy là đô thị loại I, hiện tại TP vẫn còn một số tuyến đang sử dụng đèn huỳnh quang, compact hiệu suất thấp để chiếu sáng. Mặt khác, Cần Thơ vẫn chưa có quy hoạch tổng thể và chi tiết chiếu sáng đô thị trong các đề án chung, dẫn đến tình trạng xây dựng, quản lý, vận hành các công trình chiếu sáng đô thị thiếu đồng bộ, chắp vá, chưa đáp ứng các yêu cầu về kỹ thuật và mỹ quan đô thị.
Phân cấp quản lý CSCC, cần khơi thông
Công ty Cổ phần Đô thị Cần Thơ (Cty) là cty có truyền thống lâu năm, hoạt động sản trong lĩnh vực xuất kinh doanh dịch vụ trên các lĩnh vực: vệ sinh môi trường, chiếu sáng công cộng, công viên cây xanh, và các ngành, nghề có liên quan. Hiện cty có tỉ lệ vốn Nhà nước chi phối tại Công ty là 92%. Công ty được giao quản lý vận hành hệ thống đèn CSCC trên địa bàn quận Ninh Kiều có chiều dài tuyến 244 km với 213 tuyến đường và 420 tuyến hẻm, 213 trạm chiếu sáng, 2.686 loại trụ các loại, 10.752 bóng đèn các loại và 31 chốt đèn tín hiệu giao thông … và 3/7 phường của quận Cái Răng. Trong những năm qua, hệ thống chiếu sáng trên đã được công ty quản lý, vận hành, duy tu đảm bảo an toàn, đáp ứng mọi yêu cầu phục vụ chiếu sáng cho Thành phố.
Thực hiện việc phân cấp quản lý CSCC trên địa bàn, UBNN TP Cần Thơ đã giao cho các quận, huyện quản lý Hệ thống CSCC và ngõ xóm trên địa bàn của địa phương đó. Theo phân cấp trên, việc quản lý hệ thống CSCC được thực hiện trên cơ sở hợp đồng riêng lẻ với các Phòng Quản Lý Đô thị của mỗi quận, huyện. Nội dung thực hiện được cụ thể hóa theo từng công tác và mỗi nơi có những yêu cầu khác nhau. Công tác tổng hợp báo cáo số liệu được thực hiện chủ yếu qua kiểm tra đêm hoặc kiểm tra theo định kỳ, qua đó xác định số lượng hư hỏng, được thống nhất cho duy tu, thay sửa, và được quyết toán thanh toán khối lượng thực tế hàng tháng. Còn cơ chế, định mức, chế độ kinh phí thuê bao cố định trong tháng được thực hiện qua công tác kiểm tra đêm, chốt đèn tín hiệu giao thông, trạm điều khiển. Tuy nhiên, do địa phương hạn hẹp kinh phí, nên các chế độ này, hầu hết đều phải cắt, giảm bớt chế độ trong định mức.
Với chức năng chuyên sâu về hạ tầng kỹ thuật, hoạt động chiếu sáng đô thị, trong giai đoạn trước kia, toàn bộ công tác quản lý, vận hành, duy tu hệ thống CSCCĐT của TP Cần Thơ do đơn vị đảm nhận, thực hiện đồng bộ, thống nhất chung toàn thành phố. Từ khi triển khai việc phân cấp quản lý, vận hành, công tác này, Cty chỉ chịu trách nhiệm một phần được giao, Hệ thống CSCC trên các khu vực do các đơn vị khác quản lý, Công ty không có điều kiện giám sát, kiểm tra, thu thập, dẫn đến hạn chế công tác tổng hợp xử lý dữ liệu CSCC của các hệ thống đó.
Hệ quả là, do bị chia cắt về hạ tầng kỹ thuật, thiếu thống nhất, diện quản lý nhỏ hẹp, cục bộ không đồng bộ dẫn đến các hạn chế: Không có điều kiện để thu thập thống kê số liệu về hệ thống chiếu sáng chung toàn thành phố; Chưa có chính sách hoặc giao trách nhiệm, quyền hạn chuyên ngành về công tác chiếu sáng; Chưa có điều kiện phát huy, phổ biến thông tin hoặc tư vấn về lĩnh vực chuyên môn, trong giai đoạn ngành chiếu sáng có bước phát triển về tiến bộ khoa học kỹ thuật; Chưa được đầu tư hệ thống điều khiển chiếu sáng trung tâm; Chồng chéo, thiếu hiệu quả do giao cho nhiều đơn vị cùng tham gia thực hiện.
Do đó công tác quản lý ngành chiếu sáng Cần Thơ có thể nói chưa được đồng bộ, chưa có điều kiện để phát triển chuyên sâu, chưa có chính sách quản lý chung, như ngành chiếu sáng ở TPHà Nội, TP Hồ Chí Minh, TPĐà Nẵng.
Cần quy về một đầu mối quản lý chung.
Theo ông Lưu Việt Chiến, CT HĐQT Cty CP Đô hị Cần Thơ: Vì quản lý hạ tầng chiếu sáng công cộng đô thị theo một hệ thống đồng bộ, không thể thực hiện riêng lẻ, để hoạt động CSCCĐT được hiệu quả, đảm bảo yêu cầu phát triển trở thành TP thông minh trung tâm khu vực ĐBSCL. Để có thể thực hiện mục tiêu trên, trước hết hệ thống CSCCĐT TP Cần Thơ phải là hệ thống chiếu sáng thông minh. Xuất phát từ mục tiêu trên và điều kiện thực tế của TP Cần Thơ, chúng tôi đề nghị với các cấp, Bộ, ngành, Hội CSVN, UBND TP, các quận huyện cần phối hợp chỉ đạo, thống nhất trong đầu tư, quản lý, vận hành hệ thống CSCC theo hướng sau:
Công tác quản lý hệ thống chiếu sáng công cộng trong phạm vi toàn thành phố nên thống nhất giao cho 01 cơ quan quản lý Nhà nước; Đề nghị Bộ Xây Dựng sớm điều chỉnh và bổ sung một số công tác trong định mức duy trì hệ thống chiếu sáng như: quản lý sửa chữa đèn tín hiệu giao thông, đèn LED chiếu sáng,… ; Xây dựng cơ chế chính sách huy động vốn đóp góp của người dân và nhà nước cùng thực hiện đầu tư xây dựng mới, cải tạo và nâng cấp chiếu sáng ngõ, hẻm trong các quận, huyện; Xây dựng chính sách đào tạo nguồn nhân lực bao gồm đào tạo cán bộ kỹ thuật, cán bộ quản lý, công nhân kỹ thuật về vận hành, bảo trì chiếu sáng đô thị.
Quang Hùng
