Tạp chí Ánh Sáng và Cuộc Sống nhận được ý kiến bạn đọc của một số công ty về hồ sơ mời thầu vật tư y tế ở Bệnh viện Đa khoa các tỉnh Bạc Liêu, Bình Định, Kon Tum và Sở Y tế thành phố Đà Nãng có dấu hiệu trái với Luật Đấu thầu. Nội dung chính như sau.
Nêu tiêu chuẩn kỹ thuật của sản phẩm cụ thể
Ở tỉnh Bạc Liêu, quyết định phê duyệt “Hồ sơ mời thầu gói số 2: Y cụ- Bông băng- Vật tư y tế năm 2021-2022” của Bệnh viện Đa khoa tỉnh do Giám đốc Mã Quốc Thiện ký ngày 16/8/2021 có 633 sản phẩm trị giá 96.398.774.360 đồng. Trong đó, tiêu chuẩn kỹ thuật nêu những sản phẩm cụ thể.
Sau phản ánh của công luận, ngày 8/9/2021, Giám đốc Mã Quốc Thiện có quyết định điều chỉnh tên gọi và tiêu chuẩn kỹ thuật của 7 sản phẩm. Việc sửa đổi này theo các doanh nghiệp bạn đọc là đúng, tuy nhiên chưa đủ. Trong 7 sản phẩm được sửa đổi, sản phẩm mã số V42 vẫn nêu tiêu chuẩn kỹ thuật của sản phẩm cụ thể.
Mã số V42, tên sản phẩm trước đây là “Thủy tinh thể nhân tạo mềm một mảnh CT Asphina 404, kèm phụ kiện”, sau điều chỉnh thành “Thủy tinh thể nhân tạo, mềm, đơn tiêu, 1 mảnh, bốn điểm tựa”. Tiêu chuẩn kỹ thuật sau điều chỉnh: “Thủy tinh thể mềm, đơn tiêu. Thiết kế 1 mảnh, 4 điểm tựa. Optic dạng Phi cầu. Chất liệu Acrylic ngậm nước >25%. Cầu sai trung tính. Góc Haptic 0 độ. Đường kính optic: >5,5 mm, <6,5 mm. Chiều dài > 10,5 mm, <11,5 mm. Dải công suất: <-10D đến > +42D (từ <-10D đến >+1OD và từ < -30D đến >42D tăng dần < 1D, từ +10D đến +30D tăng dần < 0,5D). Lọc tia UV. Có thể đặt qua vết mổ nhỏ < 2,2 mm. Kèm theo cartridge + Injector”. Mời thầu 650 cái, đơn giá 2.900.000 đồng, thành tiền 1.885.000.000 đồng.
Ý kiến bạn đọc cho rằng, tiêu chuẩn kỹ thuật sau khi điều chỉnh như thế vẫn là của mặt hàng CT Asphina 404 do một hãng sản xuất. Đây là dấu hiệu chỉ định thầu. Nhiều tiêu chuẩn kỹ thuật của mã số V42 lại không thống nhất với các mã số khác có cùng chủng loại sẽ chưa giúp cho đấu thầu chọn lựa sản phẩm tốt.
Các doanh nghiệp đề xuất việc chỉnh sửa tiêu chuẩn kỹ thuật của mã số V42 cần thống nhất với các mã hàng cùng nhóm, tránh sử dụng số hoặc chữ của một sản phẩm do hãng sản xuất cụ thể. Thêm nữa, hồ sơ mời thầu có 633 sản phẩm, đã chỉnh sửa 7 sản phẩm, còn 626 sản phẩm vẫn nêu tiêu chuẩn kỹ thuật cụ thể gắn với hãng sản xuất và nước sản xuất, là dấu hiệu như chỉ định thầu.
Ở thành phố Đà Nẵng, Giám đốc Sở Y tế Ngô Thị Kim Yến ký quyết định “phê duyệt hồ sơ mời thầu các gói thầu mua sắm hóa chất, vật tư tiêu hao cho các đơn vị trực thuộc Sở Y tế năm 2021 – 2023” ngày 13/7/2021. Thời gian bắt đầu tổ chức lựa chọn nhà thầu vào quý III/2021.
Trong đó, gói thầu số 25, tên hàng hóa mời thầu: “Thủy tinh thể nhân tạo mềm, 1 mảnh, đơn tiêu, 4 càng”, số lượng mời thầu 4.070 bộ. Đặc tính, thông số kỹ thuật: “Thủy tinh thể nhân tạo mềm đơn tiêu. Chất liệu: Copolymer (được tạo ra Hydrophilic-Hydrophobic copolymer cấu tạo gồm 2-HEMA (2-hydroxyethyl Methacrylate) và EOEMA (2-ethyloxyethyl methacrylate) với 1 phân tử chromophore. Thiết kế một mảnh dạng hình dĩa với 4 haptic cặp đôi tạo thành 4 điểm tựa Lọc tia UV, Chỉ số SA (Độ quang sai cầu) từ -0,12µm đến -0,14µm. Kèm cartridge được lắp sẵn hoàn toàn và dụng cụ đặt thuỷ tinh thể sử dụng một lần. Thực hiện qua vết mổ ≤ 2.2mm”.
Các doanh nghiệp cho rằng nêu đặc tính: “Copolymer (được tạo ra Hydrophilic-Hydrophobic copolymer cấu tạo gồm 2-HEMA (2-hydroxyethyl Methacrylate) và EOEMA (2-ethyloxyethyl methacrylate) với 1 phân tử chromophore” là chỉ định thầu cho sản phẩm cụ thể. Theo các doanh nghiệp, sản phẩm này đã trúng thầu tại Bệnh viện Đa khoa Kiên Giang với giá 3.800.000 đồng; trong khi các sản phẩm khác có cùng chất liệu Copolymer nhưng không ghi chi tiết cụ thể như trên thì đánh rớt, giá trung bình chỉ 3.000.000 đồng. Việc cài cắm đặc trưng sản phẩm như thế có thể gây tốn kém lớn, bởi chênh lệch 800.000 đồng/bộ với số lượng 4.070 bộ.
Ở tỉnh Bình Đình, quyết định phê duyệt hồ sơ mời thầu 4 gói “mua sắm tập trung vật tư y tế phục vụ công tác khám, chữa bệnh và dự phòng cho các cơ sở y tế công lập trực thuộc Sở Y tế Bình Định từ quý III năm 2021 đến hết quý II năm 2022” do Giám đốc Bệnh viện Đa khoa tỉnh Nguyễn Hoành Cường ký ngày 31/5/2021. Trong đó, gói thầu số 4 mua sắm thủy tinh thể nhân tạo gồm 25 mặt hàng, trị giá 37.040.000.000 đồng. Bảng phạm vi cung cấp và yêu cầu kỹ thuật, trong đó “Quy cách kỹ thuật/đóng gói” nêu nhãn hiệu sản phẩm của hãng sản xuất với các tiêu chuẩn đặc trưng, cũng là dấu hiệu chỉ định thầu.
Thông số cụ thể, kèm “tương đương” không có giá trị
Hồ sơ mời thầu của Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bạc Liêu đưa thông số sản phẩm của hãng sản xuất, nước sản xuất cụ thể, có thêm chữ “đương đương” nhưng bạn đọc cho là không có giá trị trong đấu thầu. Bởi vì, trên thế giới không có hãng tương đương và nước tương đương. Tương đương chỉ dùng cho tiêu chuẩn kỹ thuật, hồ sơ mời thầu cần ghi rõ những sản phẩm như thế nào thì đạt tương đương để chấm thầu chọn được sản phẩm phù hợp, tiêu chuẩn không quá thấp và quá cao, đảm bảo công bằng, đúng luật.
Đơn cử mã số V83: “Bộ đinh chốt Titanium F2 thế hệ mới, dùng cho thân xương đùi và đầu trên xương đùi, đường kính đầu xa 10-12mm, dài 300-460mm”. Sau tiêu chuẩn kỹ thuật cụ thể là tên hãng sản xuất, nước sản xuất: “Australian-Úc hoặc tương đương”. Mã số V465: “Đầu thắt giãn tĩnh mạch thực quản gồm 7 vòng thắt”. Sau tiêu chuẩn kỹ thuật là tên hãng sản xuất, nước sản xuất: “ZKSK – Trung Quốc hoặc tương đương”.
Ở thành phố Đà Nẵng, hồ sơ mời thầu có mục “Đặc tính, thông số kỹ thuật (hoặc tương đương)” theo ý kiến phản ánh cũng không có giá trị đấu thầu. Đơn cử gói thầu số 20, tên hàng hóa mời thầu: “Thủy tinh thể mềm 1 mảnh, đa tiêu cự kèm dụng cụ đặt nhân, dùng cho vết mổ nhỏ”.
Trong đó, “Đặc tính, thông số kỹ thuật (hoặc tương đương): … Chỉ số khúc xạ là 1,46; chỉ số ABBE 58… Công nghệ MISC, vòng khúc xạ và nhiễu xạ được thiết kế trên bề mặt trước optic, optic dạng phi cầu với cầu sai điều chỉnh -0,18µm, đường kính optic 6mm, chiều dài 11mm. Độ dày càng kính 0,25mm. Góc Haptic 0 độ. Xử lý bề mặt Thủy Tinh Thể bằng công nghệ SMP (Smooth micro phase), giảm nhiễu loạn ánh sáng. Hằng số A là 117,8. Độ sâu tiền phòng ACD 4,75…
Ý kiến phản ánh: Những con số “Chỉ số khúc xạ 1,46, Cầu sai điều chỉnh -0,18µm, đường kính optic 6mm, chiều dài 11mm” là đặc trưng sản phẩm của một hãng. Còn “Hằng số A 117,8; Độ sâu tiền phòng ACD 4,75” không phải là tiêu chuẩn kỹ thuật của sản phẩm, không liên quan đến chất lượng sản phẩm, mà chỉ là hằng số riêng về sản phẩm của một hãng. Công nghệ MICS, chữ viết tắt tiếng Anh là vi phạm Luật Đấu thầu, bởi đặc trưng cho một sản phẩm cụ thể, trên thị trường còn có nhiều sản phẩm dùng ngôn ngữ khác. Đó là dấu hiệu ưu ái với sản phẩm cụ thể của hãng cụ thể, chữ “tương đương” đi kèm không có giá trị trong đấu thầu.
Nhiều hãng được ưu ái, không có tiêu chuẩn kỹ thuật
Trong 633 sản phẩm mời thầu của Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bạc Liêu sau khi sửa đổi 7 sản phẩm, còn 626 sản phẩm ghi rõ “Hãng sản xuất, nước sản xuất” với vài hãng của một số nước được “ưu ái” nhắc đến nhiều lần.
Đứng đầu là Ba Lan chiếm gần 12% tổng số sản phẩm và hãng “Medgal – Ba Lan” chiếm đa số với sản phẩm chính là các loại đinh bằng thép không rỉ, nẹp khóa xương, vít, vòng. Một số hãng của Việt Nam cũng được nhắc đến, nhiều nhất là “CPT- Việt Nam” với khoảng 20 sản phẩm gồm các loại chỉ phẫu thuật. Nhiều hãng của Trung Quốc có mặt, đáng kể là “Changzhou Kangdi Medical Stapler Co. Ltd – Trung Quốc” với sản phẩm là dụng cụ cắt khâu nối dùng trong kỹ thuật Longo khâu cắt, treo trĩ.
Hồ sơ mời thầu của Sở Y tế Đà Nẵng còn đưa ra sản phẩm có tên gọi khác nhau nhưng đặc tính kỹ thuật lại giống hệt nhau. Gói thầu số 24 “Thủy tinh thể nhân tạo mềm, 1 mảnh, đa tiêu cự, phi cầu” với số lượng mời thầu 460 cái và gói thầu số 25 “Thủy tinh thể nhân tạo mềm, 1 mảnh, đơn tiêu, 4 càng” với số lượng mời thầu 4.070 bộ. Đặc tính, thông số kỹ thuật của hai sản phẩm này trong hồ sơ mời thầu giống hệt nhau, chi tiết vừa giới thiệu ở phần đầu bài viết. Các doanh nghiệp cho rằng, dấu hiệu chỉ định thầu này có thể tạo điều kiện cho một nhà thầu trúng cả 2 gói với giá trị lớn.
Còn ở tỉnh Kon Tum, “Hồ sơ mời thầu, gói thầu số 18 thuộc các gói thầu mua vật tư y tế, vật tư tiêu hao, hóa chất, sinh phẩm xét nghiệm năm 2021 của Bệnh viện Đa khoa tỉnh Kon Tum” được Giám đốc Võ Văn Thiện ký ngày 13/8/2021. Phụ lục kèm theo hồ sơ mời thầu là “Danh mục hàng hóa” nêu tên 138 mặt hàng với số lượng cụ thể nhưng đều không có tiêu chuẩn kỹ thuật.
Sau phản ánh của công luận, ngày 10/9/2021, Giám đốc Võ Văn Thiện ký công văn trả lời: Bệnh viện đã thuê đơn vị thẩm định giá liên hệ với các nhà thầu, nhà sản xuất, báo giá, loại hàng hóa trên thị trường đáp ứng với hàng hóa theo yêu cầu của Bệnh viện. Vì vậy tên hàng hóa đã được nhà sản xuất cung cấp cho trung tâm thẩm định giá, đáp ứng với nhu cầu của Bệnh viện, là cơ sở để Bệnh viện tiến hành các bước tiếp theo. “Những sản phẩm trên là những sản phẩm mà hãng cung cấp chỉ mang tính mô tả, minh họa phù hợp với đặc tính kỹ thuật, không phải là ghi đích danh model, hãng sản xuất, cho nên không vi phạm điều cấm trong quá trình lựa chọn nhà thầu”.
Các doanh nghiệp bạn đọc cho rằng, công văn giải thích chưa thuyết phục. Bởi lẽ, chỉ khi nào đặc tính kỹ thuật của hàng hóa quá phức tạp không thể mô tả được thì mới dùng một sản phẩm đại diện mô tả, minh họa nhưng phải giải thích thế nào là tương đương với sản phẩm đưa ra làm mẫu minh họa để đấu thầu chọn lựa sản phẩm tốt, phù hợp.
| Kính chuyển các đơn vị chủ đầu tư
Luật Đấu thầu, điểm i khoản 6 Điều 89 cấm các hành vi không bảo đảm công bằng, minh bạch: “Nêu yêu cầu cụ thể về nhãn hiệu, xuất xứ hàng hóa trong hồ sơ mời thầu đối với gói thầu mua sắm hàng hóa, xây lắp hoặc gói thầu hỗn hợp khi áp dụng hình thức đấu thầu rộng rãi, đấu thầu hạn chế”. Nghị định 63/2014/NĐ của Thủ tướng Chính phủ và Thông tư của Bộ KH&ĐT hướng dẫn về mua sắm hàng hoá quy định hồ sơ mời thầu ở khoản 7 Điều 12: “Không được đưa ra các điều kiện nhằm hạn chế sự tham gia của các nhà thầu nhằm tạo lợi thế cho một, hoặc một số nhà thầu gây ra sự canh tranh không bình đẳng như nêu nhãn hiệu, xuất xứ cụ thể của hàng hóa, kể cả việc nêu tên nước, nhóm nước, vùng lãnh thổ gây ra sự phân biệt đối xử”. Chỉ thị số 47/2017/CT-TTg ngày 27/12/2017 của Thủ tướng Chính phủ về việc chấn chỉnh công tác đấu thầu trong các dự án đầu tư phát triển và hoạt động mua sắm thường xuyên sử dụng vốn nhà nước, khoản 5 mục I quy định: “Khi xây dựng Hồ sơ mời thầu/Hồ sơ yêu cầu, không được đưa ra các điều kiện nhằm hạn chế sự tham gia của nhà thầu hoặc nhằm tạo lợi thế cho một hoặc một số nhà thầu gây ra sự cạnh tranh không bình đẳng”. Căn cứ các quy định trên, ý kiến bạn đọc cho rằng, hồ sơ mời thầu của các đơn vị vừa nêu là có vi phạm Chỉ thị số 47/2017/CT-TTg ngày 27/12/2017 của Thủ tướng Chính phủ: “…. đưa ra các điều kiện nhằm hạn chế sự tham gia của nhà thầu hoặc nhằm tạo lợi thế cho một hoặc một số nhà thầu gây ra sự cạnh tranh không bình đẳng”? Trong công tác phòng, chống đại dịch hiện nay, ngành y tế các địa phương luôn ở tuyến đầu, được cả xã hội kính trọng. Tòa soạn chúng tôi cũng hết sức kính trọng nên nhận được ý kiến của bạn đọc, xin chuyển đầy đủ tới Ban lãnh đạo Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bạc Liêu, Bình Định, Kon Tum và Sở Y tế thành phố Đà Nẵng cùng cơ quan chức năng các cấp có liên quan xem xét, giải quyết làm rõ những vấn đề bạn đọc nêu. Với mong muốn đảm bảo minh bạch, công bằng đúng luật pháp trong tổ chức đấu thầu vật tư y tế, tránh thất thoát tài sản Nhà nước và ảnh hưởng sức khỏe của người dân. |
SÁU NGHỆ
