Nhiều hoạt động nhằm đưa ngành thủy sản vượt qua khó khăn do dịch bệnh trầm trọng kéo dài đã diễn ra sôi nổi những ngày giữa tháng 9, tuy nhiên kết quả vẫn ở phía trước và dự báo còn ảm đảm.
Ách tắc ở vùng tôm, cá
Sáng 18/9, Diễn đàn trực tuyến “Kết nối tiêu thụ nông, thủy sản tỉnh Cà Mau” do Bộ NN&PTNT cùng UBND tỉnh Cà Mau tổ chức. Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Trần Thanh Nam cho biết mục tiêu diễn đàn, đồng hành tháo gỡ khó khăn, đưa doanh nghiệp về gần vùng nguyên liệu trong bối cảnh dịch bệnh phức tạp.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau ông Lê Văn Sử giới thiệu, Cà Mau là tỉnh trọng điểm về ngành tôm của cả nước với 300.000 ha nuôi, sản lượng hàng năm 200.000 tấn cung cấp cho 38 nhà máy chế biến, kim gạch xuất khẩu hơn tỷ USD mỗi năm. Tôm sinh thái như tôm-rừng, tôm-lúa được thị trường ưa chuộng, đã được quy hoạch, mục tiêu năm 2025 xuất khẩu 1,4 tỷ USD. Bên cạnh còn có nhiều thủy sản sinh thái, riêng cua sản lượng hàng năm 20.000 tấn.
“Từ khi bùng phát dịch bệnh, tôm, cua và nhiều thủy sản không tiêu thụ được, giảm giá khiến người nuôi rất khó khăn”, Phó giám đốc Sở NN&PTNT Cà Mau Châu Công Bằng bày tỏ. Từ ngày 4/8/2021, nhiều cơ sở sơ chế, nhà máy chế biến dừng hoạt động; các nhà máy chế biến xuất khẩu còn hoạt động thì giảm công suất. qua, nhờ Tổ công tác 970 của Bộ NN&PTNT hỗ trợ tiêu thụ được 20.035 tấn nông sản các loại, hiện tồn 1.183 tấn, sắp tới thuỷ sản thu hoạch 1.958 tấn nữa (1.837 tấn tôm thẻ, 96 tấn cá kèo, 25 tấn sò huyết). Hiện có 32 đại lý đảm bảo quy định phòng chống dịch bệnh đã được giới thiệu cho các hộ nuôi tôm công nghiệp, kết quả còn đầy lo lắng.
Hợp tác xã Tài Thịnh Phát Farm nuôi thủy sản trong rừng ở xã Tam Giang (Ngọc Hiển, Cà Mau) có 11 sản phẩm: Tôm sú, Tôm đất, Tôm bạc, Chả cá, Chả tôm, Tôm khô, Chà bông, Cá khô, Thịt cua, Thịt ghẹ, Tôm nõn đang mong tìm được người mua. Đại diện Hợp tác xã nói, sản phẩm trước đây đưa vào siêu thị nhưng từ khi dịch bệnh thì khó khăn.
Tại diễn đàn, Giám đốc đối ngoại của Mega Market Trần Kim Nga lại cho biết, hệ thống siêu thị có 29 nhà cung cấp hải sản đã phải tạm ngưng hoạt động nên chỉ riêng thủy sản đông lạnh chỉ có được 15-20% yêu cầu, “khách hàng của Mega Market từ Bắc đến Nam đang cần thủy sản tươi sống như tôm, cua”. Phó Chủ tịch HĐQT Saigon Co-op Ông Đỗ Quốc Huy kiến nghị, chính quyền hỗ trợ thông thương và quan tâm cả các doanh nghiệp sản xuất phụ trợ vì những doanh nghiệp này chế biến, đóng gói mới đưa vào siêu thị để bán được.
Tổng giám đốc Tập đoàn Minh Phú Lê Văn Quang bày tỏ, Minh Phú từng cung cấp tôm sống từ Cà Mau sang tới Đài Loan. Còn tôm đông lạnh bắt từ ao lên, ướp lạnh ngay, giữ được chất lượng như tôm sống. “Chúng tôi mong muốn được tạo điều kiện lưu thông thuận lợi để cung cấp tới tay người tiêu dùng, ngoài tôm còn có cá và sản phẩm khác của Cà Mau”, ông Quang bày tỏ.
Đại diện sàn thương mại điện tử Tiki Dương Hoàng Long phát biểu: “Nhu cầu về thực phẩm tươi sống đang rất lớn. Chúng tôi đã xây dựng kho đông lạnh bên cạnh kho mát. Do đó, đặc sản Cà Mau lên tới TPHCM sẽ được hỗ trợ tốt. Hiện tại, Tiki hoạt động với 2 hình thức: Mua đứt như ở chợ Bình Điền và hỗ trợ doanh nghiệp mở gian hàng trên Tiki. Hy vọng phát triển trong thời gian tới”.
Thứ trưởng Trần Thanh Nam cho biết, sắp tới, hoạt động trở lại 2 điểm tập kết nông sản vào TPHCM tại Bình Điền và Thủ Đức, Bộ NN&PTNT sẽ xin cơ chế lập văn phòng giới thiệu nông, thủy sản ĐBSCL.
Xuất khẩu khó khăn
Số liệu của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), tháng 8/2021, xuất khẩu thủy sản chỉ đạt 520 triệu USD, giảm 36% so với cùng kỳ năm 2020 và giảm ở hầu hết các sản phẩm chủ lực. Trong đó, xuất khẩu tôm, cá tra, cá ngừ, mực, bạch tuộc, cua ghẹ và cá biển khác đều giảm từ 35-40% so với cùng kỳ.
Khảo sát của VASEP, trong hơn tháng vừa qua, chỉ có 30-40% doanh nghiệp thủy sản phía Nam đảm bảo được điều kiện “3 tại chỗ” và cũng chỉ huy động được 40-50% người lao động tham gia sản xuất, do đó công suất sản xuất trung bình chỉ còn 40-50% so với trước. Với thực trạng đó, VASEP đánh giá bức tranh sản xuất và xuất khẩu thủy sản trong tháng 9/2021 cùng thời gian gần vẫn ảm đạm.
Hiện một số tỉnh như Sóc Trăng, Cà Mau, Bạc Liêu, Kiên Giang kiểm soát dịch bệnh tốt và linh hoạt nên sản xuất sẽ hồi phục sớm hơn. Đây là những tỉnh trọng điểm về sản xuất và xuất khẩu tôm, do vậy mặt hàng tôm được kỳ vọng sẽ giúp hạn chế mức sụt giảm xuất khẩu những tháng cuối năm.
Trong khi đó, sản xuất và chế biến cá tra tập trung chủ yếu ở các tỉnh phía Bắc sông Hậu, tình hình dịch bệnh còn phức tạp. Áp lực “3 tại chỗ” đang đè nặng các doanh nghiệp , hơn một nửa nhà máy phải đóng cửa, xuất khẩu cá tra khó cải thiện trong vài tháng tới.
Tại TPHCM và các tỉnh Đông Nam Bộ, nơi có nhiều nhà máy chế biến, xuất khẩu các mặt hàng hải sản như mực, bạch tuộc, cá ngừ và các loại cá biển khác. Dịch bệnh đang đỉnh điểm, sản xuất và xuất khẩu ở đây tiếp tục đình trệ trong tháng 9.
Do vậy, VASEP dự báo xuất khẩu thủy sản trong tháng 9 sẽ giảm ít nhất 20% so với cùng kỳ năm 2020, chỉ đạt khoảng 660 triệu USD. Với thực tế hiện nay, các địa phương có kế hoạch tái hoạt động sản xuất kinh doanh nhưng thiếu thống nhất nên vẫn còn nhiều khó khăn trong các chuỗi cung ứng liên tỉnh, liên vùng. Dự kiến hoạt động sản xuất, kinh doanh hết tháng 9 vẫn đối diện nhiều khó khăn.
VASEP dự báo: “Xuất khẩu thủy sản cả năm 2021 có thể đạt 8,4 – 8,5 tỷ USD nếu hầu hết công nhân chế biến thủy sản được tiêm vắc-xin và các công ty không phải sản xuất “3 tại chỗ” để đưa xuất khẩu hồi phục nhẹ trong những tháng cuối năm 2021”. Tuy nhiên, những “nếu” này chưa hy vọng thành hiện thực trong thời gian trước mắt.
Kết quả tiêm vắc-xin ở 4 địa phương nhiễm COVID-19 cao nhất ĐBSCL, tính tỷ lệ trên số người từ 18 tuổi trở lên, đến ngày 23/9. Tỉnh Long An đứng đầu với 31.458 ca bệnh và tiêm một mũi đạt 100%, mũi hai gần 15%. Tỉnh Tiền Giang thứ hai với 13.531 ca bệnh và tiêm mũi một chỉ 18%, mũi hai 1,6%. Tỉnh Đồng Tháp có 8.229 ca bệnh, tiêm mũi một 27% và mũi hai 6,4%. Thành phố Cần Thơ có 5.402 ca bệnh, tiêm mũi một 22,3% và mũi hai 3,9%.
Doanh nghiệp sản xuất phải theo phương án “3 tại chỗ” hoặc tương tự đang được áp dụng tại tất cả các địa phương, khiến nhiều doanh nghiệp đã tạm dừng hoạt động. Ở thành phố Cần Thơ, khoảng 95% doanh nghiệp tạm dừng hoạt động. Ngày 22/9, Sở Công Thương ban hành hướng dẫn các doanh nghiệp muốn hoạt động trở lại phải hoàn thiện 15 thủ tục hồ sơ nộp cho cơ quan có thẩm quyền và một số doanh nghiệp cho rằng rất khó thực hiện trong thời gian ngắn.
SÁU NGHỆ
