Nằm ở lưng chừng ngọn núi kho thuộc địa phận khu Cổ Mễ – phường Vũ Ninh, tp Bắc Ninh, đền Bà Chúa Kho xưa nay đã được nhân dân biết đến là một địa điểm tâm linh nổi tiếng. Dù tình hình dịch covid đầu năm diễn ra rất căng thẳng nhưng sự linh thiêng của ngôi đền vẫn thu hút khách hành hương từ nhiều tỉnh thành trên cả nước về viếng thăm, đặc biệt là với những người dân kinh doanh buôn bán với quan niệm “Đầu năm đi vay- Cuối năm đi trả”.
Sự tích đền Bà Chúa Kho
Qua tìm hiểu và nghiên cứu về lịch sử thì hình tượng về Bà Chúa Kho rất độc đáo. Bà vừa là một nhân vật huyện thoại, vừa là một nhân vật có thật trong lịch sử chống giặc ngoại xâm của dân tộc Việt Nam.
Tương truyền, Bà Chúa Kho xuất thân ở làng Quả Cảm, tỉnh Bắc Ninh. Bà là người con gái có tài sắc vẹn toàn, dù sinh ra trong một gia đình nghèo nhưng bà có tài cầm kỳ thi họa. Bà được lọt vào mắt nhà vua và đưa vào làm vợ vua nhà Lý.
Khi đã được vào cung làm vợ vua, bà có tấm lòng thương lo cho nhân dân, chăm lo cho đất nước, thấy ruộng đất làng Quả Cảm còn bị hoang hóa nhiều, bà đã xin vua cho về làng chiêu dân lập ấp, khai khẩn ruộng hoang. Cũng trong khoản thời gian này giặc Tống sang xâm lược Đại Việt, Lý Thường Kiệt lãnh đạo cuộc kháng chiến vào năm 1076. Làng Cổ Mễ được chọn là nơi đặt kho lương của quân dân nhà Lý ở phía nam chiến tuyến sông Như Nguyệt ( Sông Cầu ngày nay), Bà có công giúp triều đình trông coi kho lương thực tại đây.
Ngày 12 tháng giêng năm Đinh Tỵ (1077), trong lúc phát lương cứu giúp dân làng Bà đã bị giặc sát hại, nhà vua thương tiếc phong bà là Phúc Thần. Để tỏ lòng biết ơn bà, sau khi chiến thắng quân Tống xâm lược, người dân đã lập đền thờ tại kho lương thực cũ của triều đình ở Núi Kho và gọi bà với sự tôn kính là Bà Chúa Kho. Các triều đại phong kiến sau này cũng ghi nhận công lao của bà và sắc phong đền thờ Bà là “Chủ Khố Linh Từ” – Đền thiêng thờ Bà Chúa Kho.
Như vậy có thể thấy việc suy tôn Bà là sự hội tụ của sự tôn vinh người nữ anh hùng đã có công khai phá đất đai, xây dựng cộng đồng và sẵn sàng hy sinh tính mạng để bảo vệ đất nước.
Đền Bà Chúa Kho xuân Nhâm Dần 2022
Đền Bà Chúa Kho hiện nay nằm ở lưng chừng ngọn núi Kho, thuộc phường Vũ Ninh, tp Bắc Ninh. Ngôi đền chỉ nằm cách trung tâm văn hóa, hành chính tỉnh Bắc Ninh tầm 5-6 km về phía quốc lộ 1. Hàng năm cứ mỗi độ đông qua xuân đến, khách hành hương từ các nơi trên cả nước lại về viếng thăm, lễ bái đền Bà Chúa, với hy vọng được Bà ban tài lộc, phước lành. Sự linh thiêng của ngôi đền đã thu hút đông đảo người dân không chỉ khu vực các tỉnh miền Bắc mà còn ở các tỉnh miền trung, miền nam cũng đến viếng thăm đền Bà.
Lễ hội đền Bà Chúa Kho được tổ chức hàng năm vào ngày chính là ngày 14 tháng giêng. Nhưng ngay từ những ngày đầu xuân năm mới kéo dài trong cả tháng, cụ thể ngay sau thời điểm kim đồng hồ chuyển qua thời khắc giao thừa thì người dân đã đổ về đây nườm nượp. Hình ảnh người dân chen chúc vào lễ như mọi năm vẫn gây cảm giác e ngại cho mỗi một khách hành hương khi dịch covid đang diễn ra rất phức tạp hiện nay. Tuy nhiên năm nay dưới sự lãnh đạo kịp thời của các cấp lãnh đạo, công tác phòng chống dịch covid theo nguyên tắc 5K đã được thực hiện tương đối tốt. Từ ngày mồng 5 âm lịch trở đi lượng khách hành hương đã giảm, cùng với đó chúng tôi không còn thấy cảnh chen chúc, xô đẩy khi vào lễ viếng tại ngôi đền như mọi năm.
Qua tìm hiểu chúng tôi được biết thời điểm 4 ngày đầu xuân Nhâm Dần lượng khách hành hương đến viếng lễ đền Bà Chúa Kho rất đông đảo, gây ảnh hưởng đến nguy cơ lây lan dịch bệnh. Ban chỉ đạo phòng chống covid tỉnh Bắc Ninh và ban quản lý di tích đã có công văn chỉ đạo tạm thời đóng cửa, dừng đón khách hành hương lễ viếng vào đền từ ngày mồng 5 tháng giêng tức ngày 05/02/2022 đến khi có công văn quyết định mới. Đến ngày mồng 9 tháng giêng tức ngày 09/02/2022, sau khi đã có một số biện pháp phòng chống dịch bệnh nhất định, ngôi đền đã được mở cửa và tiếp tục đón lượng khách hành hương thập phương đến lễ viếng.
Cụ thể, Ban quản lý di tích đã thực hiện nghiêm túc công tác phòng chống dịch Covid bằng các biện pháp như kẻ vạch sơn trắng trước cửa ngôi đền để giãn cách, giữ khoảng cách giữa các khách hành hương. Dựng các hàng rào chắn để phân luồng, chống tình trạng xô đẩy, chen chúc. Cùng với đó là việc trang bị các máy khử khuẩn, quét mã QR tại khu vực ra vào khu đền, phân công các thành viên túc trực nhắc nhở du khách thực hiện rửa tay, sát khuẩn theo nguyên tắc 5K của bộ y tế.
Chủ cửa hàng kinh doanh “ Tuấn Thỏa” chuyên về viết sớ, sắm lễ tại đây cho biết: “ Năm nay, do lượng khách đến quá đông vào 04 ngày đầu năm, người dân chúng tôi cũng sợ dịch Covid có khả năng lây lan nhanh chóng, gây ảnh hướng đến sức khỏe, đời sống. Tuy nhiên cũng may các cấp chính quyền và ban quản lý di tích đã có chỉ đạo kịp thời tạm dừng đóng cửa đền. Sau đó, ban quản lý đã sử dụng các biện pháp phòng chống dịch một cách nghiêm túc. Chúng tôi cũng yên tâm khi buôn bán kinh doanh hơn”.
Đến viếng ngôi đền bên cạnh việc cầu tài lộc, khách hành hương còn được thưởng thức hay mua về làm quà những món ăn đậm chất quê hương quan họ Bắc Ninh như bánh phu thê, chè bà cốt, nem bùi… .
Đến lễ viếng đền Bà có người cầu an, cầu lộc với mong muốn có một năm làm ăn phát đạt, kinh doanh tốt lành. Mâm lễ được khách hành hương mua sắm cũng tùy tâm theo điều kiện của từng người, có khách hàng hương đơn giản chỉ là thẻ hương, bông hoa nhưng cũng có du khách cầu kỳ hơn thì con gà đĩa xôi, hay một mâm ngũ quả đầy đủ…. Việc đi lễ đền Bà Chúa Kho đã mang đến cho những khách hành hương một tâm thái tự tin trong công việc, cuộc sống khi được Chúa Bà phù hộ cho họ một năm kinh doanh an lành, mưa thuận gió hòa.
Các hình ảnh khác được ghi ngày 1 tháng 2 âm lịch:
Đức Bình
