Du lịch ĐBSCL có nhiều tiềm năng nhưng đang đứng trước thách thức phải đổi mới chính mình, trong đó cần truyền thông tiếp thị quảng bá sâu rộng hơn và vấn đề liên kết ứng dụng công nghệ số đã được quan tâm.
Bức tranh du lịch mờ nhạt
Theo Chủ tịch Trần Việt Phường, Hiệp hội Du lịch ĐBSCL thành lập đã 15 năm (6/6/2008 – 2023), năm 2008 đón 9,2 triệu lượt khách với doanh thu 2.000 tỉ đồng, năm 2022 tăng lên 40 triệu lượt khách với doanh thu 32.500 tỉ đồng. Vùng ĐBSCL có 13 tỉnh, thành phố được thiên nhiên ưu đãi với khí hậu ôn hòa, sông ngòi chằng chịt, đất đai trù phú là những ưu thế cho phát triển du lịch. Thế nhưng du lịch chưa khai thác được tiềm năng, sản phẩm du lịch đặc thù còn mờ nhạt. Sau đại dịch COVID-19, các địa phương có nhiều giải pháp phát triển du lịch nhưng còn xa mới được như kỳ vọng.
Đơn cử tỉnh Long An ở cửa ngõ ĐBSCL, sát với TPHCM, có 124 di tích (lịch sử – văn hóa, kiến trúc, nghệ thuật, danh thắng, khảo cổ) nhưng năm 2022 chỉ đón khoảng 650.000 lượt khách, trong đó có 8.500 lượt khách quốc tế. Trong lúc, tỉnh Trà Vinh còn nghèo và giao thông không thuận tiện nhưng năm 2022 đón được 1.445.000 lượt khách, có 18.400 lượt khách quốc tế.
Giám đốc Trung tâm Thông tin Xúc tiến Du lịch tỉnh Long An Đỗ Thị Kim Dung cho biết, du lịch phần lớn chỉ dựa vào các điểm di tích lịch sử văn hóa và chưa thu hút được các nhà đầu tư lớn. Giám đốc Trung tâm Thông tin Xúc tiến Du lịch tỉnh Trà Vinh Võ Thanh Tuấn cũng cho biết khó khăn nhất là chưa thu hút được các nhà đầu tư chiến lược để xây dựng các sản phẩm du lịch với quy mô lớn như cơ sở vui chơi giải trí, cơ sở lưu trú 4 – 5 sao, nghỉ dưỡng cao cấp.
Sản phẩm du lịch đặc thù
Ngày 23/1/2015, Bộ VHTT&DL có Quyết định 194/QĐ-BVHTTDL phê duyệt đề án “Xây dựng sản phẩm du lịch đặc thù vùng ĐBSCL” và nhiều địa phương nỗ lực thực hiện. Tỉnh Vĩnh Long phát triển sản phẩm du lịch tham quan trải nghiệm cuộc sống cộng đồng gắn với cảnh quan sông nước và văn hóa bản địa; xây dựng không gian Bảo tàng lúa nước ĐBSCL. Trong tỉnh, huyện Vũng Liêm và thị xã Bình Minh đã xây dựng đề án phát triển du lịch, huyện Mang Thít triển khai đề án di sản đương đại Mang Thít. Tuy nhiên, các sản phẩm du lịch đặc thù được kỳ vọng như Bảo tàng lúa nước ĐBSCL, Làng nghề gạch gốm, Du lịch cộng đồng Cù lao Mây chậm tiến độ.
Phó Giám đốc Sở VHTT&DL tỉnh Vĩnh Long Nguyễn Xuân Hoanh cho hay, triển khai đề án xây dựng sản phẩm đặc thù nhưng một vài địa phương chưa gắn kết được nông nghiệp, nông thôn mới với du lịch; chưa phát huy được các giá trị di tích gắn với du lịch. Thiếu các doanh nghiệp đầu tư mang tính chiến lược và chuyên nghiệp. Trong lúc, tập quán của người dân hình thành từ lâu đời nên khó thay đổi. Hạ tầng giao thông chưa đáp ứng yêu cầu kết nối với các khu/điểm du lịch trọng yếu.
Thiếu nhân lực được đào tạo, thiếu liên kết
Số liệu của Hiệp hội Du lịch ĐBSCL, năm 2022 tổng số lao động trong ngành là 52.538 người, qua đào tạo chỉ 32.079 người, chiếm tỉ lệ 61,05%. Gần đây, trình độ nhân lực có tăng nhưng phần lớn qua đào tạo cấp tốc, ngắn hạn từ 1 đến 12 tháng. Báo cáo “Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch vùng ĐBSCL đến năm 2030” cho biết, tỷ lệ lao động có trình độ đại học và sau đại học chỉ 8%. Chất lượng lao động thấp nên kỹ năng quản lý, lập kế hoạch đều hạn chế. Ở tỉnh Cà Mau, Sở VHTT&DL cho biết, có 84 cơ sở lưu trú gồm 15 khách sạn được xếp hạng từ 1 đến 5 sao và các nhà nghỉ. Bên cạnh là các trung tâm mua sắm, điểm du lịch. Tất cả đều cần lao động có nghiệp vụ. Thống kê cuối năm 2022, tỉnh có 4.800 lao động trực tiếp làm du lịch, trong đó, lao động thực sự có chuyên môn chỉ chiếm 62,4%, còn 37,6% chưa qua đào tạo chính quy. Trong số được đào tạo, 18,6% có trình độ đại học và sau đại học; 29% trung cấp và cao đẳng; 52,4% được bồi dưỡng ngắn hạn. Khoảng 40% lao động biết và sử dụng được ngoại ngữ, chủ yếu tiếng Anh. Lao động còn nhiều hạn chế nên Cà Mau có thế mạnh về du lịch sinh thái, cộng đồng, rừng, biển đảo, gắn với hệ thống sản phẩm du lịch từ nông nghiệp (thủy, hải sản), làng nghề truyền thống mà vẫn kém hấp dẫn.
Điểm yếu nữa là du lịch ĐBSCL thiếu liên kết. Phó chủ tịch Hiệp hội Du lịch ĐBSCL Trần Hữu Hiệp cho biết: “Thời gian qua ngành du lịch có nhiều nỗ lực tăng cường liên kết vùng, mà cụ thể đã hình thành cụm du lịch phía Đông (gồm Vĩnh Long, Trà Vinh, Bến Tre, Tiền Giang, Long An và Đồng Tháp) và phía Tây (gồm Bạc Liêu, Cà Mau, Sóc Trăng, An Giang, Hậu Giang, Kiên Giang, Cần Thơ). Xây dựng các mô hình liên kết như 1 điểm đến 3 địa phương. Liên kết du lịch ĐBSCL với TPHCM và các tỉnh Tây Nguyên, Tây Bắc cũng được tăng cường. Thế nhưng, đây vẫn là điểm yếu, liên kết giữa những người làm du lịch và giữa các địa phương cần phải được nâng cao hơn”. Ông Hiệp thẳng thắn thừa nhận: “Nói đến liên kết, ai cũng thấy cần nhưng để tìm được mô hình thực sự hiệu quả và phát triển bền vững thì gần như vẫn đang… đi tìm. Phải xây dựng mô hình liên kết thực sự hiệu quả và điều này cần nỗ lực từ nhiều phía, nhất là chủ thể các tác nhân trong ngành du lịch để nâng cao liên kết, trong đó, đặc biệt cần các kết quả nghiên cứu khoa học và ưu tiên áp dụng”.
Ứng dụng công nghệ số đẩy mạnh liên kết
Ngày 11/7/2023, tại Cần Thơ, Hội đồng liên kết vùng tổ chức Ngày hội chuyển đổi số du lịch TPHCM và 13 tỉnh, thành ĐBSCL với chủ đề “Chuyển đổi số du lịch – Động lực phát triển bền vững”, gồm những hoạt động chính: Giới thiệu các nền tảng công nghệ trong du lịch, xúc tiến thương mại trực tiếp giữa các đơn vị công nghệ và du lịch; Giao thương giữa các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ du lịch với doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ công nghệ; Tọa đàm về xu hướng công nghệ du lịch mới và thúc đẩy du lịch ĐBSCL thông qua chuyển đổi số. Các hoạt động nhằm trao đổi kinh nghiệm trong chuyển đổi số, hướng tới kết nối và thúc đẩy phát triển du lịch các địa phương.
Với vai trò trung tâm ĐBSCL, Phó Chủ tịch UBND TP Cần Thơ Nguyễn Thực Hiện chia sẻ: Ngành du lịch Cần Thơ đã triển khai Cổng thông tin du lịch thông minh và Ứng dụng du lịch thông minh Cần Thơ trên thiết bị di động. Qua đó góp phần phát huy hiệu quả vai trò hỗ trợ công tác quản lý hoạt động du lịch, kết nối người dân, du khách và doanh nghiệp tương tác, chia sẻ. Kết quả thu hút hơn 8 triệu lượt khách truy cập, tương tác, số lượng truy cập trung bình mỗi ngày hơn 7.000 lượt.
Các đại biểu thống nhất đánh giá, du lịch ĐBSCL có tiềm năng phát triển nhiều sản phẩm du lịch độc đáo nhưng chưa được khai thác hiệu quả và một trong những vấn đề là truyền thông tiếp thị quảng bá chưa tối ưu. Từ đó, các đại biểu đề xuất một số giải pháp, ứng dụng, định hướng xây dựng chiến lược, nền tảng công nghệ phù hợp để phát huy tiềm năng. Chú trọng hoàn thiện cơ sở dữ liệu du lịch, xây dựng Trung tâm điều hành du lịch thông minh, nâng cao năng lực đội ngũ nhân lực chuyển đổi số.
TS. Lê Nguyễn Trường Giang, Viện trưởng Viện Chiến lược chuyển đổi số (Hội Truyền thông số Việt Nam) nêu các giải pháp tổng thể về chuyển đổi số trong du lịch. Việc số hóa nhằm tạo ra một thứ ngôn ngữ toàn cầu (tương tự tiếng Anh) vượt qua không gian – thời gian, vượt qua mọi biên giới, rào cản văn hóa, đẳng cấp, thế hệ. Chuyển đổi số trong du lịch là thay đổi phương thức tiếp cận, trải nghiệm, thanh toán cho du khách. Du khách từ bị động trở thành chủ động qua trải nghiệm thực tế ảo về điểm đến, tự lên lịch trình và thanh toán trực tuyến trước cho các chuyến đi.
Để chuyển đổi số thành công cần: Chuyển đổi nhận thức, nhân lực và công nghệ, các địa phương phải liên kết để phát huy tài nguyên một cách tối ưu. Do đó, cần xây dựng nền tảng dữ liệu về du lịch toàn vùng; sử dụng phần mềm robot hoạt động 24/7 liên tục quét nội dung trên môi trường mạng. Công tác quảng bá cần xuất hiện ở những nền tảng đang được nhiều người dùng như Zalo, Facebook, TikTok, Youtube…
Bế mạc ngày hội, Phó Chủ tịch UBND TPHCM Dương Anh Đức cho rằng, từ kết quả lần này, tiếp tục tổ chức các hoạt động trao đổi kinh nghiệm để tăng cường liên kết ứng dụng các nền tảng công nghệ trong quản lý, quảng bá xúc tiến du lịch của từng địa phương. “TPHCM sẽ tích cực chủ động chia sẻ, hỗ trợ các địa phương để cùng nhau chuyển đổi số hiệu quả. Tăng cường hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi số và vinh danh các doanh nghiệp tiên phong”, ông Đức nhấn mạnh.
NGỌC DUYÊN (Theo TC AS&CS số in tháng 7/2023)
