Ngày 3/10, nhiều địa phương ở vùng ĐBSCL kiến nghị Thủ tướng và Tổ Công tác đặc biệt của Chính phủ tạm ngưng cho người dân tự ý về quê. Chiều cùng ngày, tỉnh Cà Mau có công văn hỏa tốc về việc chưa áp dụng “các biện pháp phòng, chống dịch trong tình hình mới” từ ngày 4/10 như quyết định ban hành hôm 2/10.
Lúng túng khi dân về đông
Theo UBND tỉnh Cà Mau, trong 2 ngày qua, người dân từ nhiều nơi trở về quê Cà Mau hơn 6.000 người. Ngày đầu xét nghiệm hơn 1.000 người, phát hiện có 25 người dương tính với SARS-CoV-2. Cà Mau còn hạn chế điều kiện cách ly tập trung và khả năng điều trị nếu có ca nhiễm bệnh chiếm tỷ lệ cao trong nhóm người về. Trong khi, tỉ lệ tiêm vaccine của tỉnh Cà Mau mới đạt 13,9% dân số.
Ở tỉnh An Giang, báo cáo của Ban chỉ đạo phòng, chống dịch, từ ngày 1/10 đến trưa 3/10, đã tiếp nhận 17.922 người từ TPHCM và các tỉnh lân cận trở về quê. Trong đó, đã tổ chức cách ly 6.346 người; đang sàng lọc 11.576 người. Qua sàng lọc đã phát hiện 30 người dương tính với SARS-CoV-2. Theo Công an tỉnh An Giang, toàn tỉnh có hơn 245.000 người đi làm ăn xa, dự báo thời gian tới số người dân về đông hơn vì vậy, nguy cơ bùng phát dịch bệnh rất cao.
UBND tỉnh tỉnh Bạc Liêu cho biết, hai ngày qua có gần 7.000 người từ xa về, hiện các khu cách ly tập trung gần hết công suất. Thống kê của Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh, Bạc Liêu có hơn 84.000 công dân đi làm ăn xa và dự báo đợt này sẽ có 30.000 người về quê.
Ở tỉnh Sóc Trăng, Ban Chỉ đạo phòng, chống dịch cho biết, từ ngày 30/9 đến 3/10, có trên 24.000 người dân tự phát về quê. Chỉ đêm 2/10 rạng sáng 3/10 đã có trên 16.000 người trở, vượt quá khả năng cách ly, điều trị của tỉnh.
Ở tỉnh Kiên Giang đã tiếp nhận trên 7.000 người dân về quê. Riêng huyện Tân Hiệp tiếp nhận trên 4.000 người, xét nghiệm nhanh phát hiện 4 người nghi nhiễm SARS-CoV-2. Còn hơn 3.000 người tại các chốt cửa ngõ tiếp giáp với tỉnh Hậu Giang và TP Cần Thơ, xét nghiệm PCR phát hiện 6 người dương tính với SARS-CoV-2.
Các địa phương kiến nghị Chính phủ chỉ đạo các tỉnh phía Nam siết chặt kiểm soát, không để người dân tự ý ra khỏi địa bàn trong 15 ngày tới để ĐBSCL có thời gian tổ chức cách ly, điều trị với công dân đã trở về. Nếu không siết chặt quản lý thì ĐBSCL không thể kiểm soát được dịch bệnh.
Mâu thuẫn trong vùng ĐBSCL
Trong khi đó, tỉnh Long An cũng ở ĐBSCL nhưng sát TPHCM lại liên tục có công văn đề nghị 12 địa phương khác trong vùng ĐBSCL đón người dân đang có nguyện vọng về địa phương để phòng, chống dịch. Chiều 30/9, UBND tỉnh Long An có công văn lần 3 thúc giục các địa phương trong vùng “tổ chức đón người dân có nhu cầu trở về địa phương”, đồng thời kiến nghị Chính phủ chỉ đạo các tỉnh phối hợp đón công dân.
Chiều 30/9, phóng viên báo chí chứng kiến tỉnh Đồng Tháp tổ chức đón 104 người dân ở Long An về quê. Trong những người được đón, anh Nguyễn Tấn Tài ở thị trấn Tràm Chim (Tam Nông, Đồng Tháp) cho biết, anh nghỉ việc mấy tháng rồi nên không còn tiền thuê nhà và ăn uống hằng ngày. Anh quyết định về quê nhưng đến trạm kiểm soát tại huyện Tân Thạnh thì bị đưa vào khu vực cách ly tại Trường THPT Tân Thạnh chờ tỉnh Đồng Tháp tổ chức đón.
Cùng cảnh ngộ với anh Tài nhưng 114 người của tỉnh An Giang, 11 người của tỉnh Sóc Trăng; Bạc Liêu và Vĩnh Long mỗi tỉnh 5 người; Kiên Giang và Cần Thơ mỗi địa phương 3 người vẫn chưa được đón về. Chị Nguyễn Thị Quyên ở xã Thoại Giang (Thoại Sơn, An Giang) nghẹn ngào, chị làm công nhân tại huyện Đức Hòa (Long An) nhưng thất nghiệp đã 3 tháng, sắp đến ngày sinh muốn về quê để có người thân chăm sóc nhưng phải vào khu cách ly của huyện Tân Thạnh để chờ tỉnh An Giang lên đón mới được về.
Huyện Tân Thạnh đang phải hỗ trợ hơn 140 người để chờ các địa phương đón về. Tại đây, huyện cử gần 20 cán bộ, chiến sỹ và 2 nhân viên y tế chăm lo ăn uống, nghỉ ngơi và sức khỏe cho người dân. Trong 2 ngày qua, huyện Tân Thạnh lại phải hỗ trợ hơn 3.000 người ăn, nghỉ, cách ly, xét nghiệm… trước khi về quê theo nguyện vọng. Chủ tịch UBND huyện Tân Thạnh Lê Thanh Đông cho biết, khó khăn lớn nhất là sử dụng trường học làm khu cách ly mà dự kiến ngày 16/10, học sinh sẽ tập trung đến trường, cần có thời gian khử khuẩn, sát trùng.
Do đó, UBND tỉnh Long An đề nghị các địa phương ĐBSCL khẩn trương đón công dân của mình về, chậm nhất là ngày 5/10/2021. Những ngày qua, mới vài địa phương tổ chức xe đón công dân; các địa phương còn lại im lặng. “Điều này gây khó khăn rất lớn cho tỉnh Long An”, nên UBND tỉnh Long An cũng kiến nghị Thủ tướng Chính phủ quan tâm, chỉ đạo các địa phương đón công dân về kịp thời, an toàn.
Phận người vất vả về quê
Sáng 3/10, trao đổi với phóng viên, đại diện UBND huyện Tân Thạnh (Long An) cho biết: “Có 21 thai phụ gần đến ngày sinh được huyện hỗ trợ chờ về quê những ngày qua. Trong đó, một sản phụ đã sinh nở thành công, còn một sản phụ bị lưu thai (thai chết trong bụng mẹ) tại Trung tâm y tế huyện”.
Sản phụ bị thai lưu là chị K.H (quê Đồng Tháp), làm công nhân cho công ty may ở tỉnh Long An. Nhiều tháng nay, chị K.H. mất việc do dịch Covid-19 nên khi Long An nới lỏng giãn cách, chị theo chồng chạy xe máy về quê. Tại chốt kiểm dịch, bất ngờ chị đau bụng dữ dội, ra nhiều máu được nhân viên y tế huyện tính đưa tới bệnh viện tỉnh Đồng Tháp để cấp cứu nhưng không thể qua chốt nên phải đưa trở lại Trung tâm y tế huyện. Do phải đợi quá lâu, khi tới Trung tâm y tế, chị K.H “đã bị lưu thai”.
Đêm 2/10, ở tỉnh Bình Dương, trong hàng ngàn người hối hả về quê ĐBSCL, có vợ chồng anh Võ Văn Út cùng 5 con nhỏ ở An Giang cùng một thanh niên tên Lý Lượng ở Kiên Giang phải đi bộ. Phóng viên PLO bắt gặp, hỏi thăm và biết được rằng hai vợ chồng anh Út cùng 5 người con (nhỏ nhất 5 tuổi) không còn tiền ăn sau thời gian dài thất nghiệp, đường cùng nên phải đi bộ để về quê.
Cả gia đình anh Út lên thị xã Tân Uyên (Bình Dương) làm việc để có tiền lo cho các con, nhưng dịch bệnh khiến cả gia đình phải vật lộn miếng ăn từng ngày. Anh Út cho biết: “Mặc dù được sự hỗ trợ của chính quyền địa phương, chủ trọ thương tình đã không lấy tiền nhà trọ, chỉ lấy tiền điện và nước nhưng mấy tháng thất nghiệp và phải nuôi 7 miệng ăn nên sức cùng lực kiệt. Đường rất xa rất tội con nhưng không còn lựa chọn nào khác”.
Cùng đi với gia đình anh Út là anh Lý Lượng, anh Lượng không còn khả năng đóng tiền trọ, không còn tiền ăn nên liều đi bộ về quê. “Biết là đường xa lắm, nhưng không còn cách nào cả. Em hết tiền ăn, không thể đóng nổi tiền phòng trọ nữa, giờ phải liều đi về thôi. Đi đến đâu hay đến đó. Đang đi trên đường thì bắt gặp gia đình anh Út nên nhập vào đi cùng”. Cũng rất may mắn, trên đường đi nhiều người dân đã hỗ trợ nước, bánh mì và đồ ăn cho mọi người. Tuy nhiên, các em nhỏ đi một đoạn đường dài cũng đã kiệt sức.
Trước hoàn cảnh cùng cực của họ, phóng viên PLO liên hệ với lãnh đạo TP Thủ Dầu Một và Liên đoàn lao động tỉnh Bình Dương nhờ trợ giúp. Ngay sau đó, ông Võ Minh Tiến-Phó bí thư phường Phú Thọ và đại diện Liên đoàn lao động tỉnh Bình Dương có mặt hỗ trợ tiền mặt (500.000 đồng/người) cùng đồ ăn, nước uống, sữa cho gia đình. Đồng thời, UBND phường Phú Thọ huy động một chiếc xe tải để đưa gia đình này xuống TPHCM. Sau đó, tiếp tục nhờ các đơn vị chức năng hỗ trợ đưa về quê.
Chạnh lòng người dân ĐBSCL
Cũng dịp này, thông tin từ các địa phương ở vùng khác đón công dân tại TPHCM và các tỉnh lân cận về quê khiến người dân ĐBSCL chạnh lòng. Điển hình là tỉnh Phú Yên, từ ngày 26/7 đến ngày 30/9 đã đưa gần 16.000 công dân làm ăn ở TP.HCM và các tỉnh lân cận về quê an toàn.
Ngay chiều 30/9 tại Bến xe Miền Đông, gần 800 người dân Phú Yên lên đường về quê trên những chuyến xe nghĩa tình của FUTA Bus Lines. Đây là đợt thứ 30, tạm khép lại hành trình hơn 2 tháng đưa bà con Phú Yên về quê trú dịch do các cơ quan chức năng tỉnh Phú Yên tổ chức.
Những dấu mốc quan trọng trong hành trình nghĩa tình ở tỉnh Phú Yên. Cuối tháng 7/2021, Phương Trang cam kết hỗ trợ 5.000 chuyến xe miễn phí. Chuyến xe đầu tiên lăn bánh ngày 26/7 chở hơn 300 người. Đến ngày 30/9, Phương Trang đã phối hợp cùng Hội đồng hương tỉnh Phú Yên và các cơ quan chức năng tổ chức 30 đợt, 642 chuyến xe đưa gần 16.000 người dân Phú Yên bình an về lại quê nhà.
Chủ tịch UBND tỉnh Phú Yên Trần Hữu Thế bày tỏ, công việc có nhiều thách thức nhưng phải vượt qua vì còn là “nghĩa vụ chính trị của chúng ta”. Ông Thế khẳng định Tỉnh ủy, UBND tỉnh đã có chủ trường bảo vệ sức khỏe người dân Phú Yên trong đại dịch và dù đang ở đâu cũng “không ai bị bỏ lại phía sau”. Ngày 26/7, đợt đầu tiên đưa dân về cũng là lúc Phú Yên vừa áp dụng Chỉ thị 16 được vài ngày. Thách thức, khó khăn, nguy cơ dịch tăng cao nhưng trách nhiệm của lãnh đạo Phú Yên là phải đón hết dân có nhu cầu về quê một cách an toàn. Đón dân về quê có tổ chức, xét nghiệm đầy đủ, cách ly theo dõi có giám sát cũng là cách phòng chống dịch COVID-19 hiệu quả hơn là để người dân tự phát đi về, vừa rủi ro nguy hiểm trên quãng đường dài vừa nguy cơ lây lan dịch bệnh.
“Đến hôm nay, Phú Yên có 3.015 F0 thì chỉ 180 ca còn điều trị, 2.800 đã xuất viện. Số ca nhiễm trong những ngày gần đây giảm. Kết quả đó là một sự quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị, sự phối hợp và tuân thủ đúng các chỉ đạo về giãn cách xã hội, về phòng chống dịch của các tầng lớp nhân dân đoàn kết, thương yêu nhau, đùm bọc giúp đỡ nhau”, Chủ tịch Thế nói.
Ra phía Bắc xa hơn, tỉnh Hà Tĩnh còn nghèo nhưng từ cuối tháng 7 đến nay đã tổ chức đón miễn phí hơn 2.000 người từ TPHCM và các tỉnh phía Nam về quê bằng 6 chuyến máy bay và một chuyến tàu hỏa. Thống kê của Sở LĐTB&XH Hà Tĩnh, tỉnh có hơn 191.000 người làm việc ngoại tỉnh, trong đó 70% ở phía Nam và TPHCM đông nhất với 29.000 người. Còn rất đông người dân muốn về quê.
Ngày 1/10, UBND tỉnh Hà Tĩnh cho biết, vừa có văn bản đồng ý cho Công ty Cổ phần du lịch Hà Tĩnh tổ chức đón người dân từ các tỉnh phía Nam về quê có thu phí. Công ty này đã làm việc với hãng hàng không và kinh phí mỗi người bỏ ra để thực hiện chuyến hồi hương khoảng 6,5 triệu đồng. “Số tiền đó là chi phí trọn gói bao gồm tiền vé máy bay, tiền ở khách sạn, tiền test COVID-19, tiền ăn”, lãnh đạo Công ty này cho biết thêm. Dự kiến chuyến bay đầu tiên sẽ khởi hành vào ngày 15/10, công dân khi về Hà Tĩnh sẽ được về cách ly tại các khách sạn ở thị trấn Thiên Cầm, huyện Cẩm Xuyên.
Lên vùng Tây Nguyên, ở tỉnh Đắk Lắk, Sở LĐTB&XH cho biết, từ sáng 2/10 đến trưa 3/10, đã tiếp nhận hơn 2.500 công dân Đắk Lắk đang sinh sống, học tập, làm việc ở các địa phương phía Nam về quê. Phó chủ tịch UBND tỉnh Đắk Lắk H’Yim Kđoh cho biết con số thống kê, tỉnh có khoảng 120.000 công dân đang làm việc, sinh sống, học tập ở các địa phương phía Nam, trước nay đã đón hàng ngàn công dân và đang sẵn sàng tiếp tục đón nữa, nỗ lực đáp ứng nhu cầu chính đáng của người dân.
Còn vùng ĐBSCL, cuối năm 2020, một nghiên cứu của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam-Chi nhánh Cần Thơ công bố cho biết, cả chục năm 2009 – 2019 đã có gần 1,1 triệu người di cư về TPHCM và miền Đông Nam Bộ kiếm sống. Đầu tháng 7/2021, khi dịch bệnh bùng phát, lao động di cư đã ồ ạt tìm về quê ĐBSCL làm nóng bỏng các cửa ngõ giáp ranh với TPHCM. Có thể dự đoán, số người muốn về quê là tử số của mẫu số 1,1 triệu người, một con số không hề nhỏ.
Ngay lúc đó, Thủ tướng Chính phủ có công văn áp dụng Chỉ thị 16 trên 19 tỉnh, thành phố phía Nam với yêu cầu “ai ở đâu ở đó”, việc về quê cần được các địa phương tổ chức chu đáo. Làn sóng tự phát về quê lắng xuống.
Hai tháng qua, kết quả tổ chức đón công dân của các dịa phương ĐBSCL sát bên TPHCM và miền Đông Nam Bộ như thế nào? Thống kê chưa đầy đủ, đến nay biết được: Đón được nhiều nhất là tỉnh Bến Tre với 1.863 người, tỉnh Vĩnh Long 1.846 người. Tiếp theo, tỉnh Đồng Tháp 630 người, tỉnh Sóc Trăng 600 người, tỉnh Kiên Giang gần 400 người, tỉnh Cà Mau 380 người, TP Cần Thơ 311 người, tỉnh An Giang 233 người, tỉnh Bạc Liêu 203 người…
Có thể thấy, cả vùng ĐBSCL tổ chức đón công dân về quê trong mấy tháng qua chưa bằng tỉnh Phú Yên.
SÁU NGHỆ
