Ai cũng biết, xây cầu Sông Hàn là một cái mốc cực kỳ quan trọng trong quá trình chỉnh trang giao thông đô thị của TP Đà Nẵng, thể hiện chủ trương phát triển TP về hướng biển, không chỉ giá trị về nhân văn, nhân ái nhằm nâng cao đời sống của nhân dân bờ Đông mà còn xa hơn để xây dựng hoàn thiện một TP văn minh, không gian đô thị thoáng đãng, tạo lập diện mạo đô thị với những đường nét hấp dẫn tuyệt vời có chiếc cầu quay mà không nơi nào có được.
 Ông Phạm Minh Thông, SN 1938 tại làng La Qua, xã Điện Minh, huyện Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam. Đã có tác phẩm thơ đăng trên các Báo và Tạp chí Trung Ương và địa phương. –Hội viên Hội Nhà Văn TP Đà Nẵng- Là kỹ sư xây dựng tốt nghiệp khoá I trường Đại học xây dựng Hà Nội. Đã tham gia thiết kế nhiều công trình lớn tại Hà Nội; tại nước ngoài và tại địa phương Quảng Nam –Đà Nẵng…; Tham gia xây dựng Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh năm 1973, 1974, 1975; Nguyên Giám đốc Công ty Hợp doanh xây lắp và Kinh doanh nhà QN-ĐN; Là chiến sĩ Trinh sát; Quân Y trong QĐND Việt Nam qua 2 cuộc chiến tranh chống thực dân Pháp và Đế Quốc Mỹ được Chính phủ tặng bằng khen. |
Ôn cố trí tân
Nhớ những ngày mong đợi, những câu hỏi, những mong ngóng của bao người dân, đủ mọi thành phần, mọi tầng lớp không kể tuổi tác đều đăm đắm mong chờ đến ngày khánh thành cầu quay Sông Hàn. Anh Phạm Minh Thông-Giám đốc Công ty Hợp doanh xây lắp & kinh doanh nhà Quảng Nam Đà Nẵng lúc bấy giờ, kể rằng: Có một câu chuyện có thực mà ai nghe kể lại cũng đều cảm động. Một cụ già mắc một căn bệnh hiểm nghèo, sức khoẻ đã cạn kiệt, chiều nào khi trời vừa tắt nắng, ông cụ cũng bắt đứa cháu nội dẫn ra bờ sông trông vời lên mố cầu sông Hàn. Ông đi đứng khó khăn nhưng ông cụ vẫn muốn lên đầu cầu để nhìn rõ hơn các công nhân đang khẩn trương làm việc.
Hình ảnh đó đã trở thành quen thuộc với mọi người nhưng khi cây cầu sắp hoàn thành, người ta thấy chỉ có thằng bé, còn ông cụ đã kiệt sức, ra đi mãi mãi sau thời gian chờ đợi cầu quay Sông Hàn hoàn thành. Anh Thông nhớ lại, cái đêm Ba mươi Tết năm 1999, cố Bí thư thành phố Đà Nẵng Nguyễn Bá Thanh tổ chức một đêm văn nghệ gồm tất cả cán bộ công nhân làm việc trên công trường cầu Sông hàn ở mố cầu phía đông rất rộn ràng, giương cao khẩu hiệu và lòng quyết tâm sẽ hoàn thành cầu Sông hàn trước ngày 29/3/2000. Nhân dân hai bên cầu nô nức hân hoan vây chật kín cả “quảng trường” để xem văn nghệ. Người dân đôi bờ đang sống trong tâm trạng chờ đợi cây cầu từng giờ, từng ngày.
Anh Phạm Minh Thông cho rằng, sẽ không còn sự rẻ rúng quê mùa của con gái quận Ba so với bà già quận Nhất nữa rồi. Không còn cảnh khu nhà chồ đã bao năm nhức nhối. Những khu dân cư, đô thị mới sẽ mọc lên. Xây cầu Sông Hàn còn mang đến gía trị phát triển kinh tế, thu hút đầu tư, du lịch…Do vậy, vào thời điểm đó nhân dân cả TP luôn gửi về cây cầu với niềm hy vọng tột cùng bởi đó sẽ là tiền đề đặt nền móng cho một quy hoạch đô thị biển đầy hấp dẫn sau này. Phải nói rằng những ngày xây dựng và thi công cầu Sông Hàn, anh sống trong niềm đam mê với công việc. Nỗi lo về tiến độ thi công luôn giằng xé, thúc bách nhưng niềm vui thì cứ tiếp nối làm cho mình hăng say hưng phấn.
Nhớ lại năm ấy, anh Thông cho biết: Theo hơp đồng, thời gian xây dựng cầu Sông Hàn chính thức khởi công từ ngày 2/9/1998 đến ngày 29/3/2000, nhằm chào mừng 25 năm Giải phóng Đà Nẵng. Thành công của việc xây dưng chiếc cầu quay bắc qua Sông Hàn năm 2000 là công lao của toàn Đảng bộ Đảng Cộng sản Việt Nam và toàn nam phụ lão ấu dân Quảng Nam –Đà Nẵng và không thể không kể đến sự đóng góp về mặt chuyên môn kỹ thuật, thiết kế, thi công cầu của Viện Kỹ thuật Cầu Bộ GTVT, của các ngành các cấp từ Trung ương đến địa phương. Tâm huyết nhất phải kể đến Chủ tịch Nguyễn Bá Thanh, Phó Chủ tịch Trần Phước Chính, thạc sĩ cầu đường Dương Viết Roãn, người tổ chức tài ba-Giám đốc Công ty Cầu 12-Kỹ sư Cầu đường Nguyễn Văn Bảy, đông đảo đội ngũ chuyên gia cộng sự đắc lực…
Cầu Sông Hàn còn là biểu tượng cho khát vọng của lòng dân. Không chỉ tình cảm, tinh thần mà còn là sự chắt góp của tầng lớp nhân dân lao động nghèo. Lịch sử không bao giờ lặp lại, trong lịch sử xây dựng của thành phố bên bờ biển Đông này, chắc chắn chưa có một công trình nào được lòng dân ủng hộ như cầu Sông Hàn. Đáng nói, sự kiện lịch sử thì chỉ có một nhưng quá trình đánh giá sau đó, đánh giá lại thì nhiều. Cầu Sông Hàn là một sự kiện lịch sử trong lĩnh vực xây dựng đô thị Đà Nẵng và chắc chắn rồi phải có lúc nghiêm túc để nhìn lại một cách khách quan hơn, ý nghĩa và giá trị của nó. Cũng chưa có cầu nào như cầu Sông Hàn, khi xây dựng từ nguồn đóng góp kinh phí không chỉ từ các cơ quan đoàn thể, các doanh nghiệp mà còn những người lao động nghèo. Từ các bà mẹ bán rau, các chị buôn thúng bán mẹt trên khắp các nẻo đường của thành phố, những nơi nghèo như xã, huyện nông thôn, các em bán báo, đạp xích lô, xe thồ…
Người có công, đời không phụ
Với anh Phạm Minh Thông, những ngày xây dựng và thi công cầu Sông Hàn, anh sống trong niềm đam mê với công việc, hưng phấn, anh lại làm thơ “Nhớ cầu”: ….Cầu ơi! Có nhớ những ngày/Dầm mưa dãi nắng đêm say lửa Hàn/ Mưa nguồn lũ ngập sông tràn/ Lênh đênh trên nước lắp bàn thép quay/ Bập bềnh sóng đẩy bè xoay/ Dòng sông cuốn thợ giữa ngày lũ dâng/ Mồ hôi rơi xuống lòng sông/ Cho cầu quay nối Tây – Đông sông Hàn/ Ngày mai sách đã sang trang / Còn ai nhắc đến gian nan thợ cầu…
“Sống thời gian” là hồi ký mà anh Phạm Minh Thông trau chuốt ghi lại những câu chuyện trong cuộc đời của anh, cho dù chưa phải là đủ, đầy. Song cũng đã nói lên những tâm huyết của anh khi anh còn là đứa trẻ quê mùa, một người lính, một sinh viên trên giảng đường rồi trở thành kỹ sư, một giám đốc đã trải qua nhiều cung bậc thăng trầm, nhưng để lại nhiều thành quả cho đời, những công trình trong xã hội. Những trang hồi ký, như: Quê hương; Buổi đầu dấn thân; Những ngày sống bên kia vĩ tuyến 17; vào Đại học và lập gia đình; Sinh ra sau luỹ tre làng khởi nghiệp trong làng Hà Nội; Tấm lòng người thợ xây Lăng Bác Hồ; Về thăm quê hương; Công ty công tư hợp doanh xây lắp Đà Nẵng; Những công trình nặng tình quê hương; Công ty Hợp doanh xây lắp và kinh doanh nhà QN-ĐN; Gặp Nguyễn Bá Thanh và xây Cầu Sông Hàn; Những bài thơ viết trong tù…rồi Tâm góc khuất trong thơ do Nhà xuất bản Hội nhà văn xuất bản 27/2/2019.
Và trước đó năm 2012 anh cho ra đời Tập thơ “Men rượu-Men Tình” là tập thơ tất cả tâm tình chắt chiu qua chuỗi dài đổi thay của cuộc đời, trước những thăng trầm của thời gian. Có tiếng khóc thôi nôi của một vùng quê đã đi vào dĩ vãng, có nỗi niềm ngang trái nhạt nhoà phía sau ảo ảnh mang khuôn mẫu của tình yêu, có tình người tình quê, tình đất và tình em, có những trải nghiệm đớn đau khi phải vượt qua những chặng đường đầy sương gió…
Đọc và chiêm nghiệm những trang hồi ký những bài thơ của anh Phạm Minh Thông với cái tuổi “bát tuần” thì xưa nay hiếm, một con người với tuổi già vẫn lạc quan luôn sống với thời gian, tính cách con người của anh từ trước đến nay vẫn không thay đổi, anh luôn sống thật và ngay thẳng với chính bản thân mình, tôn trọng với trang lứa, hoà đồng với tuổi nhỏ, một con người luôn có bản lĩnh, nghị lực, có lúc anh lại khôi hài, dí dõm luôn mang trong người tính khí của người lính “Cụ Hồ” nhưng đầy chất nghệ sĩ. Tôi hiểu và biết tính ông trước những năm tháng ông còn làm Giám đốc Công ty Hợp doanh xây lắp và kinh doanh nhà QN-ĐN (1998), lúc đó tôi là phóng viên Báo Nhà Báo và Công Luận thường trú tại Đà Nẵng mà tôi có những cuộc làm việc “chớp nhoáng” với anh về công việc, vì thời gian của anh đều dồn hết cho công trình. Với cái tuổi ngoài 80 anh vẫn hoà mình với cuộc sống hiện tại, đóng góp thiện nguyện cho đời và tâm niệm “ Sống thời gian” để đời càng thêm đẹp hơn.
Cầu Sông Hàn là một trong những cầu đầu tiên do Công ty của anh khởi công xây dựng năm 1998, là chiếc cầu bắc qua Sông Hàn nối liền giữa Tây và Đông, hoàn thành vào ngày 29/3/ 2000 và sau đó những chiếc cầu nối tiếp được xây dựng lên, như Cầu Rồng, Cầu Thuận Phước, Trần Thị Lý, Nguyễn Tri Phương, Cẩm Lệ….đã và đang tạo cho thành phố Đà Nẵng phát triển, một diện mạo đô thị không những về kinh tế, quốc phòng, xã hội mà cả ngành du lịch có nhiều khởi sắc trong khu vực miền Trung và cả nước. Công lao xây dựng cầu Sông Hàn không thể không kể đến anh Kỹ sư xây dựng– Nhà văn Phạm Minh Thông.
Nguyễn Đắc Bình
