Cơ hội đầu tư năng lượng mặt trời cho ngành tôm

Số liệu của ngành điện lực, điện năng cung cấp cho nuôi tôm công nghiệp ở ĐBSCL gần đây tăng rất cao: năm 2016 tăng 77,29%, năm 2017 tăng 40,61%, năm 2018 tăng 11,06% và dự kiến năm 2019 tăng 11,5%. Trong lúc, việc cung cấp điện cho nuôi tôm gặp nhiều khó khăn và đang mở ra cơ hội đầu tư năng lượng mặt trời.

Khó khăn và tiềm năng
Cấp điện cho nuôi tôm đang gặp những khó khăn chính sau đây: Quy hoạch thiếu đồng bộ cơ sở hạ tầng giữa cấp điện, sử dụng hiệu quả và an toàn điện, quản lý môi trường; đa số các hộ nuôi tôm sử dụng điện thắp sáng để chạy động cơ cấp oxy cho tôm, gây tổn thất lớn. Mùa thả tôm nuôi đồng loạt làm cho phụ tải tăng đột biến, quá tải cục bộ.
Ngành điện và các địa phương đã vận động người nuôi tôm thực hiện nhiều giải pháp tiết kiệm điện. Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo áp dụng các nguồn năng lượng sạch, năng lượng tái tạo để bảo vệ môi trường và góp phần phát triển ngành nuôi tôm bền vững, trong đó tập trung phát triển năng lượng mặt trời (NLMT).
Tiềm năng NLMT tại Việt Nam rất cao, với tổng bức xạ đến bề mặt Trái đất theo chiều ngang trung bình (GHI – Global Horizontal Irradiation) là 04 kWh/m2/ngày tại khu vực miền Nam. Trong điều kiện khí hậu nhiệt đới, nguồn NLMT sử dụng hầu như quanh năm. Tính từ Ninh Thuận trở vào, NLMT rất tốt và phân bố tương đối điều hòa suốt năm. Trừ những ngày có mưa rào, có thể nói hơn 90% số ngày trong năm đều có thể sử dụng NLMT để sản xuất điện. Đây là khu vực có tiềm năng NLMT tốt nhất và ứng dụng NLMT rất hiệu quả.
Từ năm 2015, Chính phủ đã định hướng “Chiến lược phát triển năng lượng tái tạo của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050” (Quyết định số 2068/QĐ-TTg ngày 25/11/2015), nguồn NLMT được đánh giá là sự phát triển bền vững cho đất nước.

NLMT trong nuôi tôm
Phù hợp với chủ trương, định hướng phát triển của đất nước ngày càng văn minh và hiện đại, sử dụng NLMT trong nuôi tôm đáp ứng nhu cầu điện năng cho hệ thống tải tiêu thụ tại chỗ. Bên cạnh, tiết kiệm đáng kể chi phí vận hành, giảm phát thải khí CO2, góp phần bảo vệ môi trường.
Đặc biệt, người nuôi tôm chủ động trong việc cấp điện cho sản xuất, lượng điện dư phát lên lưới điện quốc gia ngành điện sẽ mua với giá quy định của Nhà nước. Tận dụng mặt đất, mặt nước trong nuôi tôm để xây dựng công trình giá trị gia tăng, giảm giá thành trong sản xuất, tăng tính cạnh tranh trên thị trường.
Hiện nay, nhiều địa phương đã và đang đấy mạnh việc giới thiệu nhà cung cấp uy tín để kêu gọi khách hàng đầu tư. Ngành điện xây dựng thí điểm mô hình để đánh giá hiệu quả và quảng bá đến khách hàng (dự kiến triển khai trong quý III – 2019), từ đó kết nối các doanh nghiệp đầu tư NLMT với các hộ nuôi tôm. Ngành điện sẵn sàng lắp đặt công tơ 2 chiều, ký kết hợp đồng mua bán điện với khách hàng, hàng tháng ghi chỉ số điện NLMT phát lên lưới rõ ràng và thanh toán tiền đầy đủ.

Một số vướng mắc
Chủ yếu vướng mắc trong cơ chế đầu tư, chưa có quy chuẩn kỹ thuật Việt Nam về các thiết bị điện NLMT; chưa có đơn vị thực hiện chức năng xác nhận đáp ứng tiêu chuẩn kỹ thuật của các thiết bị; chưa có quy định về xây dựng đảm bảo an toàn, thẩm mỹ khi lắp đặt điện NLMT. Cơ chế khuyến khích còn hạn chế, chưa quy định cụ thể: Chưa có cơ chế khuyến khích đối với mô hình nhà đầu tư (là bên thứ 3) tham gia đầu tư điện NLMT để bán lên lưới.
Do đó, để tháo gỡ các khó khăn, tạo thuận lợi cho sự phát triển bền vững hệ thống NLMT trong nuôi tôm rất cần sự hợp tác đầu tư từ các tổ chức, doanh nghiệp, khách hàng trong và ngoài nước.

NGỌC HUYỀN