Cần Thơ: Rác thải sinh hoạt bỏ khắp nơi trong khu dân cư

Thực hiện mục tiêu xây dựng thành phố “ Văn minh, xanh – sạch – đẹp”,  các cấp chính quyền TP Cần Thơ đã có nhiều giải pháp vận động tuyên truyền nâng cao ý thức người dân. Nhưng tình trạng rác thải sinh hoạt (RTSH) chưa được phân loại, quăng ném khắp nơi ngày càng tăng….

Kết quả thu gom rác và thực tế phát sinh

Số liệu báo cáo thống kê của Sở TN&MT thành phố Cần Thơ, trong năm 2021, tỷ lệ thu gom rác sinh hoạt – chất thải rắn sinh hoạt (CTRSH) trên địa bàn đô thị của thành phố đạt 98,42% chỉ tiêu, kế hoạch đề ra. Tuy nhiên, rác thải sinh hoạt vẫn hiện diện ở mọi nơi, có nơi tích tụ thành đống ở lề đường, góc phố và các nền đất trống trong các dự án khu dân cư gây ô nhiễm môi trường. Nhiều nơi, rác còn được tuôn thoải mái xuống sông – rạch làm tắc nghẽn dòng chảy, gây ô nhiễm môi trường làm phát sinh muỗi – vắt, hủy diệt thủy sinh…

Nguyên nhân, nhiều mô hình, dự án “Phường sạch rác”, “Tuyến đường sáng – xanh – sạch – đẹp”, trong đó Dự án Cải thiện chất lượng môi trường khu vực quận Ninh Kiều; phân loại rác tại nguồn thành 3 loại: Rác thải đốt được, rác thải không đốt được và rác thải nguy hại, phục vụ rác đốt phát điện cho Nhà máy EB công suất 400 tấn/ngày; Dự án phân loại rác, tái chế, sử dụng rác thải nhựa – JICA là những dự án điển hình, nhưng chỉ tồn tại trong một thời gian thí điểm, nên chưa thể nhân rộng. Trong khi bao bọc đựng chứa rác thân thiện với môi trường, chuyên phục vụ đựng rác chưa có trên thị trường, nếu có thì giá thành cao gấp 5 lần so với bao – túi nhựa thông thường, vượt quá túi tiền của đa số người dân.

Ngoài ra, vẫn còn bộ phận không nhỏ người dân, đã miễn cưỡng thậm chí không nộp tiền thu gom rác, không phân loại rác thải sinh hoạt tại nguồn lại thiếu ý thức bảo vệ môi trường. Trong điều kiện dịch bệnh covid diễn biến phức tạp khóe dài, mọi thứ chất thải, kể các RTSH không đốt được và CTRSH nguy hại đều cho chung vào một bao bọc, quăng ném vật vã ở các nơi. Hình ảnh rác vô thừa nhận (vô chủ) được tích lũy thành thành đống – thành bãi lâu ngày, bốc mùi hôi thối nồng nặc trong nền đất trống thuộc các dự án khu dân cư bán nền, quăng ném vô tội vạ vào đầu đường góc phố ở các quận trung tâm của thành phố Cần Thơ có chiều hướng tăng, nguy cơ cao phát tán, truyền nhiễm bênh ra cộng đồng, gây bức xúc với nhiều người dân.

Rác lộ thiên gây bức xúc

Do bất đắc dĩ phải ngửi mùi rác hôi thúi nồng nặc bốc lên hàng ngày, sau nhiều lần phản ánh đến tổ dân phố, khu vực dân cư nhưng chậm được giải quyết, người dân đành tự tổ chức thu gom lại rồi đốt. Hệ lụy của đốt rác sinh hoạt “tự phát” ngoài môi trường và trong khu dân cư, với tổng hợp các thành phần trong đó có nhiều rác nhựa lại phát thải ra khí độc hại, do có chứa thành phần của dioxin gây nguy hại cho sức khỏe cộng đồng.

Với rác thải không đốt được là những vỏ chai bia – rượu, không có nơi để quăng ném, người dân và cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống cũng không ngần ngại đưa vào trạm xe buýt, làm mất mỹ quan đô thị. Sông rạch là nơi thông thoát nước, làm hạ nhiệt những ngày nóng nực, người dân cũng thoải mái tuôn rác xuống, miễn sao khỏi phân loại, khỏi phải trả tiền vận chuyển, biến sông rạch trong nội đô thành phố thành “sông – rạch chết” nguồn nước mặt mặc nhiên ô nhiễm, bốc mùi, hủy diệt các loài thủy sinh và phát sinh muỗi – vắt  ở mật độ rất cao.

Vòng tuần hoàn không mong muốn, nước sông ở các sông – rạch ô nhiễm tại nội đô ở các quận trung tâm lại thoát ra các con sông lớn, hòa chung vào nguồn nước là đầu vào cho Nhà máy nước số 1 và 2 công suất 70.000m3/ngày, để xử lý phục vụ nhu cầu nước sinh hoạt của người dân trên địa bàn thành phố Cần Thơ.

Chị Ngô Thùy Linh cuối đường số 13, anh Nguyễn Phương Tiến và Trần Hoàng ở cuối đường số 15, thuộc dự án phân lô bán nền khu dân cư Miền Nam ( nay thuộc dự án của Công ty Phi Long), phường Hưng Phú, quận Cái Răng cho biết: Không kể ngày đêm, người dân lân cận cứ mang rác đến đổ ở đây, tình trạng kéo dài đã lâu, phản ảnh nhiều lần đến khu vực không xong chúng tôi tự tổ chức gom lại để đốt, anh Tiến cho hay.

Chị Nguyễn Thị Thu Thủy đầu đường số 9 – khu dân cư Miền Nam, đưa phiếu thanh toán tiền rác đều đặn 20.00đ/tháng, cho biết thêm: Rác sinh hoạt gia đình tôi được cho vào bao bọc có sẵn, để ở trước nhà được đơn vị thu gom mang đi mỗi ngày. Nhưng gia đình vẫn phải  chịu cảnh “cửa đóng – then cài” im ỉm suốt 24h/7, do cạnh nhà là những nền đất trống, rác ở đâu đưa đến tồn đọng thành đống, bốc mùi nồng nặc không thể chịu đựng được.

Ở rạch Mương Củi, giáp ranh giữa phường Hưng Lợi và phường An Khánh và 14 con rạch khác trên địa bàn quận Ninh Kiều, nằm trong dự án cải tạo thuộc vốn vay của Ngân hàng thế giới WB3, đang chậm triển khai, rác ngập nghẹt gây ô nhiễm môi trường đã lâu, ảnh hưởng đến sức khỏe. Tự giải thoát cho mình, một số giai đình có điều kiện đã chuyển đi nơi khác sinh sống,…

Cần giải pháp căn cơ cho rác thải lộ thiên

Trước bức xúc và phản ánh của người dân về tình trạng chất thải rác sinh hoạt (CTRSH), quăng ném bừa bãi trong điạ bàn dân cư, UBND quận Ninh Kiều và Cái Răng, đã chỉ đạo cho phòng TN&MT phối hợp với các khu vực dân cư tổng vệ sinh và đề nghị và đơn vị thu gom vận chuyển, di dời CTRSH phát sinh đến nơi qui định. Nhờ sự  ra tay vào cuộc của chính quyền địa phương và đơn vị quản lý, nhiều tụ điểm CTRSH rác thải sinh hoạt chất thành đống, thành bãi kể cả những bãi tro đốt rác tự phát ở phường Hưng Phú, Hưng Thạnh của quận Cái Răng  và đại bàn phường An Bình, An Khánh của quận Ninh Kiều  cơ bản đã  tổng vệ sinh làm sạch vào những cuối  của tháng 2 và đầu tháng 3, tạo niềm vui và phấn khởi trong dân.

Nhưng chỉ sau xử lý vài ngày, địa điểm trước đây tồn đọng CTRSH tại khu dân cư  Miền Nam (Phi Long) , phường Hưng Phú, quận Cái răng lại tái xuất hiện CTRSH. Đặc biệt, bên cạnh đường A10 khu dân cư Hưng Phú, P. Hưng Phú từng là vị trí thiên đường rác sinh hoạt không rõ nguồn gốc và chủ nhân, đã được chỉ đạo xử lý vào nhưng ngày cuối tháng 2 và đầu tháng 3, đồng thời UBND quận Cái Răng còn cho treo một bảng cấm đổ rác, nhưng CTRSH lại tiếp tục được quăng ném về đây.

Trao đổi với bà Nguyễn Thị Trúc Linh – Phó Chủ tịch UBND quận Cái Răng, về giải pháp triệt để  cho tình trạng bỏ CTRSH không đúng nơi qui định, gây ô nhiễm môi trường, nhếch nhác cảnh quan đường phố, bà cho biết: “Sắp tới, cùng với giải pháp vận động tuyên truyền nâng cao ý thức người dân, chúng tôi đang chỉ đạo phòng TN&MT tăng cường công tác thanh kiểm tra, đồng thời sẽ bàn thảo thêm về các giải pháp hiệu qua hơn, trong đó có cả giải pháp tăng cường xử phạt các hành vi vi phạm”.

Tại quận Ninh Kiều nhiều khu vực dân cư, điển hình như ở phường An Khánh và An Bình CTRSH, vứt bừa bãi không đúng nơi qui định cũng đã chuyển đi trong các gần đây, nhưng chưa hết. Rác dưới sông – rạch và trong trạm xe buýt vẫn còn nguyên trạng. Nguyên nhân của tồn tại này, ông Nguyễn Việt Cường – Trưởng phòng TN&MT quận Ninh Kiều cho hay: “ tồn đọng rác sinh hoạt trong khu dân cư, chủ yếu do người dân để không đúng nơi qui định, không phân loại. Để giảm thiểu rác quăng ném xuống sông rạch, Phòng đã nhiều lần đề xuất các phường cần phát huy trách nhiệm quản lý đại bàn, nâng cao tính cộng đồng của người dân chung tay bảo vệ môi trường. Riêng công tác đấu thầu thu gom vận chuyển rác sinh hoạt cho kỳ từ tháng 4/2022 đến hết năm 2024, quận sẽ đưa vào tiêu chí cao hơn để khắc phục tình trạng còn yếu kém như gói thầu hiện hữu”, ông Cường cho nói.

                                                                 Trường Ca – Tiến Quân