Từ vai trò là một thiết bị chiếu sáng thuần túy, hệ thống đèn đang chuyển mình thành nền tảng tương tác giữa con người và không gian. Với sự hỗ trợ của IoT, ánh sáng giờ đây không chỉ để nhìn, mà để thấu cảm, thích nghi và dẫn dắt nhịp sống của chúng ta.
Ánh sáng không còn đứng yên
Chúng ta từng quen với công tắc. Một cái bật – đèn sáng, một cái tắt – tối. Đó là logic đơn giản đã định hình mối quan hệ giữa con người và ánh sáng trong hơn một thế kỷ qua. Tuy nhiên, trong kỷ nguyên của kết nối thông minh, sự đơn giản đó đang được thay thế bởi một nguyên tắc mới: ánh sáng thích nghi với con người, không phải ngược lại.
Theo dự báo của nền tảng WiZ – thương hiệu chiếu sáng thuộc Signify, thị trường đèn chiếu sáng thông minh toàn cầu dự kiến tăng trưởng 10,96% mỗi năm giai đoạn 2024–2028. Con số này phản ánh một sự chuyển dịch lớn: từ chiếu sáng đơn tuyến sang chiếu sáng tương tác và ngữ cảnh hóa – nơi ánh sáng không chỉ có chức năng thị giác mà còn đóng vai trò sinh lý, tâm lý và thẩm mỹ.
WiZ được định nghĩa là một nền tảng IoT tập trung vào chiếu sáng. Khác với những hệ thống yêu cầu trung tâm điều khiển riêng (hub), WiZ hoạt động độc lập chỉ với một kết nối Wi-Fi 2.4GHz, cho phép người dùng thiết lập, điều khiển và tùy chỉnh không gian ánh sáng thông qua ứng dụng trên điện thoại.
Cấu trúc kết nối mở là một điểm mạnh đáng chú ý. WiZ tương thích với hầu hết các nền tảng nhà thông minh phổ biến hiện nay như Google Home, Apple HomeKit, Amazon Alexa và hỗ trợ chuẩn giao thức Matter – một tiêu chuẩn mở do các tập đoàn công nghệ lớn xây dựng nhằm tăng khả năng liên kết giữa các thiết bị IoT.
Cảm biến và điều khiển phi tiếp xúc – xu hướng tất yếu của chiếu sáng dân dụng
Một trong những bước tiến kỹ thuật đáng kể là tính năng SpaceSense, giúp đèn nhận diện chuyển động trong phòng mà không cần lắp thêm cảm biến bên ngoài. Nhờ việc tích hợp cảm biến radar và hệ thống đo tín hiệu Wi-Fi nội bộ, WiZ có thể nhận biết chuyển động nhỏ (đi qua, bước vào phòng…) để tự động bật/tắt đèn.
Điều này không chỉ nâng cao trải nghiệm người dùng, mà còn giúp giảm điện năng tiêu thụ đáng kể – một trong những mục tiêu then chốt của hệ thống chiếu sáng hiện đại. Trong các môi trường như phòng ngủ, hành lang, hoặc nhà vệ sinh, công nghệ này đặc biệt hữu ích khi người dùng không cần chạm tay vào công tắc, một yếu tố quan trọng trong không gian có trẻ nhỏ hoặc người cao tuổi.
Ngữ cảnh hóa trải nghiệm – khi ánh sáng tạo cảm xúc
Bên cạnh chuyển động vật lý, WiZ còn hỗ trợ điều tiết ánh sáng theo nhịp sinh học (Circadian Rhythm). Đây là xu hướng đã được ứng dụng trong nhiều bệnh viện, văn phòng và nhà ở tại châu Âu, nơi ánh sáng sẽ thay đổi màu sắc và cường độ theo thời gian trong ngày – trắng sáng vào buổi sáng để tăng sự tỉnh táo, vàng ấm về chiều tối để giúp cơ thể thư giãn và sản sinh melatonin.
Theo Harvard Health Publishing (2020), ánh sáng xanh dương (blue light) có thể ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng giấc ngủ nếu dùng sai thời điểm. Bằng cách lập lịch chiếu sáng đồng bộ với nhịp sống, hệ thống như WiZ không chỉ cải thiện tiện nghi mà còn tác động tích cực đến sức khỏe tinh thần và thể chất của người dùng.
Khác với hệ thống chiếu sáng tĩnh truyền thống, nền tảng WiZ cho phép người dùng thiết lập ngữ cảnh ánh sáng với hàng triệu màu sắc, các chế độ tĩnh và động như “Ánh lửa”, “Biển lặng”, “Đêm đô thị”… Không gian chiếu sáng vì thế không còn đồng nhất mà thay đổi theo tâm trạng, hoạt động và cả thời tiết.
Tính năng đồng bộ ánh sáng với âm nhạc hoặc nội dung video, thông qua HDMI Sync Box, còn mở ra một lớp tương tác cảm xúc mới, đặc biệt trong các không gian giải trí như phòng khách, rạp chiếu tại gia hay phòng chơi game. Khi ánh sáng trở thành một phần của trải nghiệm nghe nhìn, nó không chỉ làm rõ vật thể mà còn khuếch đại cảm giác.
Chiếu sáng tương tác – một chương mới cho thiết kế ánh sáng hiện đại
Theo báo cáo tháng 2/2025 từ Statista, thị trường thiết bị nhà thông minh toàn cầu đã đạt hơn 154 tỷ USD, trong đó phân khúc “comfort & lighting” chiếm 13,32 tỷ USD, tăng 14,9% so với năm trước đó. Sự tăng trưởng này được thúc đẩy bởi nhu cầu tối ưu hóa không gian sống, giảm điện năng tiêu thụ và cá nhân hóa trải nghiệm.
WiZ cũng đang triển khai bảng điều khiển theo dõi tiêu thụ năng lượng trong từng thiết bị, cho phép người dùng ước tính chi tiết điện năng dùng theo ngày, theo phòng – điều mà các loại đèn truyền thống không thể làm được. Trong bối cảnh xu hướng chiếu sáng xanh và giảm phát thải đang là mục tiêu quốc gia, đây là một tính năng không thể xem nhẹ.
Công nghệ đang làm thay đổi vai trò của ánh sáng, từ công cụ chiếu sáng sang yếu tố tạo cảm xúc và tối ưu sức khỏe. Trong bối cảnh đô thị hóa nhanh, môi trường sống thu hẹp, con người càng có nhu cầu cao hơn về “sự linh hoạt” và “cá nhân hóa” trong mọi thiết bị, bao gồm cả đèn chiếu sáng.
Những nền tảng như WiZ không chỉ là ví dụ về tiến bộ kỹ thuật, mà còn đặt ra câu hỏi mới cho ngành chiếu sáng: Liệu ánh sáng trong tương lai có thể không còn cần bật tắt, mà tự động hiểu điều chúng ta cần?
Mới đây, ngày 10/7, tại Hà Nội, Signify Việt Nam đã giới thiệu dòng sản phẩm chiếu sáng thông minh WiZ LED với các loại đèn âm trần, đèn bulb, dải đèn LED, đèn sợi tóc, đèn không dây, đèn chiếu sáng trong nhà và ngoài trời, thiết bị và phụ kiện điều khiển phong phú. Người tiêu dùng có thể dễ dàng tìm thấy thiết kế và mức giá phù hợp với nhu cầu của mình.
Tổng giám đốc Signify Việt Nam – ông Phùng Hoài Dương, cho biết: “Signify không chỉ đưa ánh sáng tới làm sáng không gian sống hàng ngày, mà còn mong muốn mang lại nguồn cảm hứng, nâng cao chất lượng cuộc sống cho người Việt Nam.”
Signify, tập đoàn hàng đầu thế giới với hơn 130 năm phát triển đã có tổng cộng 20.250 bằng sáng chế trong lĩnh vực chiếu sáng. Với tầm nhìn khai phá tiềm năng phi thường của ánh sáng vì cuộc sống tươi sáng và một thế giới tốt đẹp hơn, công ty không chỉ cung cấp các sản phẩm, hệ thống và dịch vụ chiếu sáng tiên tiến mà còn tập trung vào việc giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường và đóng góp vào sự phát triển bền vững.
Đến nay, 65% doanh thu của tập đoàn đến từ các giải pháp đóng góp cho sự phát triển bền vững. 35% doanh thu đến từ các sản phẩm, hệ thống, giải pháp tuần hoàn. Trong chiến lược phát triển của mình, Signify đặt mục tiêu hướng tới phát thải ròng bằng 0 vào năm 2040.
Theo https://hoichieusangvietnam.org.vn/khi-den-dien-biet-lang-nghe-con-nguoi/
